(مسأله 1486) اگر خمس مال را نداده در صورتى مى تواند در آن مال تصرف كند كه موجب اتلاف حقوق صاحبان خمس نشود و در غير اين صورت تصرف در آن حرام است و در هر حال بايد خمس مال را بپردازد.

(مسأله 1487) بهتر است كسى كه خمس بدهكار است، با حاكم شرع مصالحه كند. سپس در تمام مال تصرف نمايد.

(مسأله 1488) كسى كه با ديگرى شريك است، اگر خمس منافع خود را بدهد و شريك او ندهد و در سال بعد از مالى كه خمسش را نداده براى سرمايه شركت بگذارد كسى كه خمس سهم خود را داده است مى تواند تصرف كند.

(مسأله 1489) اگر بچه صغير سرمايه اى داشته باشد و از آن منافعى به دست آيد، بنابر احتياط واجب بعد از آن كه بالغ شد، بايد خمس آن را بدهد.

(مسأله 1490) انسان در مالى كه يقين دارد خمسش را نداده اند، مى تواند تصرف كند، مشروط بر اين كه موجب اتلاف حقوق صاحبان خمس نشود.

(مسأله 1491) كسى كه از اول تكليف خمس نداده، سه حالت دارد:

1ـ از منافع كسب چيزى كه به آن احتياج ندارد، خريده و يك سال از خريد آن گذشته، بايد خمس آن را بدهد.

2ـ اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آنها احتياج دارد مطابق شأن خود از درآمد همان سال خريده، خمس به آن ها تعلق نمى گيرد.

3ـ اگر نداند كه در بين سال خريده يا بعد از تمام شدن سال، بايد تمام اموال مشكوك خود را حساب كرده و حاكم شرع و يا نماينده او، بدهى او را جهت خمس تخمين بزند و مصالحه نمايد و با پرداخت آن ذمه او برى مى شود.

(مسأله 1492) لباس هاى متعدّد و همچنين انگشتر و زيورآلات و وسايل مختلف زندگى، اگر همه آنها مورد نياز و در حدّ شأن او باشد و از درآمد همان سال تهيّه شده باشد خمس ندارد، ولى اگر زايد بر نياز و شأن باشد، مقدار زيادى، خمس دارد.