نام کتاب : آشنايى با ابواب فقه نویسنده : نوری، محمد اسماعیل جلد : 1 صفحه : 14
(*+) همين مفهوم گسترده براى فقه، در روايات نيز به چشم مىخورد. به عنوان نمونه، امام صادق (ع) مىفرمايند: «اذَا ارادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَيْراً فَقَّهَهُ فِى الدّينِ» «1» هر گاه خداوند خير و سعادت بندهاى را بخواهد او را در دين، بصير و آگاه مىگرداند. بنابر اين، «فقه» در لسان قرآن كريم و روايات اسلامى، مفهومى گسترده دارد و عبارت از شناختى عميق و وسيع نسبت به همه معارف دينى و دستورهاى اسلامى است و به بخش خاصى اختصاص ندارد، ولى به تدريج، در اصطلاح علما، به خصوص فقها، فقط به «فقه الاحكام» اختصاص يافته است و امروزه از كلمه «فقه» فقط مسائل عملى اسلام از واجب و حرام و مانند آنها به نظر مىآيد. توضيح اين كه علماى اسلام با الهام از برخى روايات، تعاليم اسلامى را به سه بخش «عقايد»، «اخلاق» و «احكام و قوانين عملى» تقسيم كردهاند. آنان كلمه «فقه» را فقط در مورد «احكام و قوانين عملى اسلام» به كار بردهاند؛ شايد به اين دليل كه در صدر اسلام، مسائل عملى بيشتر مورد توجّه و پرسش مردم بوده است. از اين رو، كسانى كه در اين گونه مسائل تخصّص دارند به عنوان «فقيه» شناخته مىشوند. تعريف «علم فقه» در تعريف «فقه»- به معناى- خاص گفتهاند: «الْفِقْهُ هُوَ الْعِلْمُ بِالْاحْكامِ الشَّرعِيَّةِ الفَرْعِيَّةِ عَنْ ادِلَّتِهَا التَّفْصِيلِيَّةِ» «2» فقه، عبارت از علم به احكام فرعى شريعت از روى (منابع و) دلايل تفصيلى آن است. عبارت «الاحكام الشّرعيّه» در تعريف مزبور، احكام عقلى از قبيل فلسفه و مانند آن، كلمه «الفرعيّه» اصول دين و مسائل اعتقادى اسلام و جمله «عن ادلّتها التّفصيليّة» علم
نام کتاب : آشنايى با ابواب فقه نویسنده : نوری، محمد اسماعیل جلد : 1 صفحه : 14