دارند. وظيفه تأسيس حكومت بر فقها در اين عصر واجب كفايى است. (ولايت فقيه) اگر فقيهى در تأسيس حكومت توفيق يابد، پيروى از او بر فقهاى ديگر واجب است. در صورتى كه تأسيس حكومت اسلامى نيازمند حركت و قيام همگانى است، قيام بر همه واجب است. چنانچه فقها در تشكيل حكومت توفيق نيابند، اين ولايت براى آنان ثابت است (كتاب البيع‌، امام خمينى/ 2/ 466). بدين سان، شيعيان مى‌بايد در فراهم آوردن زمينه‌هاى حكومت اسلامى، فقها را يارى رسانند.

گروهى از شيعيان با الهام از ظاهر برخى روايات بر آن‌اند كه وظيفه آنان در عصر غيبت سكون و سكوت است و هيچ گونه قيام اصلاحى و تأسيس حكومت روا نيست. اينان به دو دسته از روايات تمسّك مى‌جويند: 1. رواياتى كه بنابر آنها، گسترش ظلم و فساد در زمين، مقدّمه ظهور است؛ (شرايط ظهور امام زمان) 2. رواياتى كه قيام شيعيان در عصر غيبت را محكوم به شكست مى‌دانند (وسائل الشّيعة، 11/ 41- 35). پاسخ: مراد رواياتى كه گسترش ظلم و فساد را از مقدّمات ظهور مى‌شمارند، اين است كه نظام حاكم بر جامعه انسانى و دورى از تعاليم و رهبران الهى به گونه‌اى تكوينى انسان را به سوى ظلم و فساد مى‌كشاند و بدين روى، اين شرط همانند ديگر شرايط ظهور نيست كه بايد براى فراهم آوردن آنها كوشيد. در مقابل اين شرط، وجود انسان‌هاى پاك و شايسته و آمادگى جهانى براى عدالت، از شرايط مهمّ ظهور است و بايد براى تحقق اين شرطها كوشيد. مقصود روايات دسته دوم كه هر گونه قيام محكوم به شكست است، آن دسته از قيام‌ها است كه مردم را به سوى خود بخواند و نام قيام حضرت مهدى (ع) برخود نهد. پاره‌اى روايات نظر به گروهى از اصحاب امامان (ع) دارند كه خواستار قيام بودند با اينكه شرايط لازم فراهم نبود و از اين روى، امامان (ع) آنان را از قيام نهى مى‌كردند و به سكون و تقيّه فرمان مى‌دادند (چشم به راه مهدى، 146- 109؛ صحيفه نور، 20/ 196 و 197). در اين ميان، مى‌توان برخى روايات را بازيافت كه شيعيان را به قيام‌هايى پيش از ظهور بشارت مى‌دهند؛ قيام‌هايى كه زمينه‌ساز حكومت جهانى آن حضرت‌اند. (شرايط ظهور امام زمان) بدين سان نمى‌توان هر قيامى را پيش از ظهور محكوم به‌