نوشته مى‌شوند: يكى در كتابى كه ويژه اعمال خود او است (اسراء/ 13) و دوم، در كتابى كه ويژه اعمال امّت است، و سوم در كتابى كه اعمال همه انسان‌ها در آن نوشته مى‌شوند (الميزان‌، 18/ 178؛ پيام قرآن‌، 6/ 111). نامه هر كس همراه او است و در قيامت در برابرش گشوده مى‌شود و اعمال ريز و درشت خود را مى‌بيند و بهانه‌اى برايش نمى‌ماند (اسراء/ 13 و 14؛ كهف/ 49). در قيامت، نامه اعمال نيكوكاران را به دست راست آنها مى‌سپارند و نامه اعمال بدكاران را به دست چپ آنها مى‌دهند و اين از نشانه‌هايى روشن براى بازشناختن خوبان از بدان است (پيام قرآن‌، 6/ 92).

***

كرسى: مظهر حكومت و تدبير خداوند

«كرسى» به معناى جاى نشستن آدمى است؛ امّا مراد از آن در قرآن، مُلك خداوند است (بقره/ 255). برخى گفته‌اند كه دو معنا دارد: يكى ظرفى كه همه آسمان‌ها و زمين در آن جاى دارند و خداوند همه آفريدگان را در آن آفريده است و دوم، علم خداوند متعال (مصنّفات شيخ مفيد، 5/ 1/ 44). اين علم ويژه ذات اقدس او است و حتى پيامبران و حجج خويش را از آن نصيب نداده است (معانى الاخبار، 29).

خداوند با اين علم، هرگز از ملك خويش بى‌خبر نخواهد بود و بر همه جزئيّات و ويژگى‌هاى آنها محيط است. قلمرو كرسى الهى، حكومت و قدرت پروردگار و همه جهان هستى را در بر مى‌گيرد؛ همان سان كه علم بارى تعالى بر همه جهان احاطه دارد (نور الثّقلين‌، 1/ 262- 258). در قرآن كريم آمده است: «وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ» (بقره/ 255). مفسّران ذيل اين آيه، چند معنا براى كرسى برشمرده‌اند:

الف. گستره نفوذ علم خداوند كه همه آسمان‌ها و زمين را مى‌پوشاند و چيزى از اين گستره بيرون نيست. ب. موجودى بزرگ‌تر از آسمان‌ها و زمين كه از هر سو آنها را احاطه كرده است. ج. گستره قلمرو و حكومت خداوند كه همه آسمان‌ها و زمين را در بر دارد و همه جا را مى‌پوشاند كه بدين سان، كرسىّ خداوند مجموعه عالم مادّه است اعم از زمين و آسمان و ستارگان و كهكشان‌ها. اين معنا از كرسى، در برابر «عرش» (عرش) جاى دارد و