آنكه اثرى مستقل داشته باشد. در سؤال و جواب قبر، پاسخ انسان از ژرفاى تكوين و حاقّ باطن او سرچشمه مى‌گيرد. سؤال قبر- بنابر مقتضاى عدالت الهى و آنچه از روايات و ظواهر متون دينى برمى‌آيد- ويژه مكلّفان بالغ و عاقل است و از اين رو، اطفال و ديوانگان و مستضعفان سؤال قبر ندارند. اينكه آيا پيامبران و امامان (ع) نيز با سؤال قبر مواجه مى‌شوند، يا نه، به درستى روشن نيست. در اين باره دلايلى متضاد وجود دارد و از اين رو، علماى دينى از اظهار نظر درباره آن پرهيز كرده‌اند (بحارالانوار، 6/ 278).

فشار قبر:

آغازِ كيفرهاى عالم برزخ و از مسلّمات و مشهورات مسلمانان است و احاديث بسيارى بر آن گواهى مى‌دهند.

فشار قبر براى همه مردگان پيش مى‌آيد؛ ولى براى برخى كسان سخت‌تر و شديدتر است و بخشى از كيفر اعمال آنان محسوب مى‌گردد و براى برخى ديگر، ملايم است و به منزله كفّاره گناهان و جبران نواقص.

پرسشى در اينجا مطرح است كه آيا بر جسم مادّى و عنصرى فشار وارد مى‌آيد و روح از اين گذر به رنج و درد مى‌افتد يا بر بدن مثالى و برزخى. در اين باره نظريّه‌هاى گوناگونى مطرح است. تنها بر اين حقيقت مى‌توان پاى فشرد كه بر اساس منابع دينى وجود اصل فشار قبر ترديدناپذير است؛ هر چند كيفيّت آن بر ما پوشيده است.

عذاب قبر:

از معتقدات شيعيان است و همه بر آن اتّفاق دارند. عذاب قبر بدين معنا است كه افزون بر فشار، كيفرهاى ديگرى نيز از آغاز دفن بر ميّت فرود مى‌آيند. اين كيفرها، در حقيقت، ظهور معاصى و گناهان ميّت‌اند و ويژه ملحدان و منافقان و عاصيان‌اند و مؤمنان نيكوكار از آن در امان‌اند (بحارالانوار، 6/ 266؛ معاد، 113؛ عقائد صدوق‌، 81؛ شرح عقائد، 45؛ كشف المراد، 226؛ ارشاد الطّالبين‌، 425؛ تجريد الاعتقاد، 308؛ ميزان الحكمة، 10/ 326؛ كافى‌، 3/ 241).

حرمت قبور مسلمانان:

قبور مسلمانان در آيين اسلام، احترامى ويژه دارند. از اين رو، اسلام، احكام مفصّلى در اين موضوع دارد؛ از آن جمله اينكه نبش قبر مسلمان حرام است، تكيه و راه رفتن و نشستن بر قبر مسلمان مكروه است، دفن اجساد نامسلمانان در گورستان مسلمانان روا نيست و ... (معجم فقه الجواهر، 4/ 667).