را توضيح و شرح داده‌اند (ر. ك. اصول كافى، 1/ 382- 370).

معانى عرش:

گروه‌هاى مسلمان براى عرش معانى متعدّدى برشمرده‌اند:

1. مشبِّهَه، عرش را تختى همانند تخت‌هاى دنيايى دانسته‌اند كه خداوند بر آن تكيه مى‌زند (الملل والنّحل، 1/ 108- 103)؛ 2. برخى مسلمانان، عرش را- مطابق با هيئت بطلميوسى- فلك نهم دانسته‌اند كه محيط بر عالم جسمانى است؛ 3. علماى شيعه بر آن‌اند كه عرش، جسم نيست؛ بلكه كنايه است از سلطنت و استيلاى خداوند متعال بر عالم خلقت (الميزان، 8/ 173- 166). بنابر معناى سوم، عرش الهى هم مُلك خداوند را در بر مى‌گيرد كه مراد از آن تسلّط بر جميع آفريدگان است و هم علم الهى را مى‌پوشاند كه مراد از آن، صورت همه حوادث و وقايع به گونه اجمال است (مصنّفات شيخ مفيد، 5/ 1/ 45 و 46). قرآن در چند جا از عرش ياد كرده است؛ از آن جمله است در آيه‌اى كه مى‌فرمايد: «كسانى عرش پروردگار را حمل مى‌كنند.» (الحاقه/ 17) در جاى ديگر تصريح دارد كه موجوداتى در پيرامون عرش، پروردگار خويش را تسبيح مى‌گويند (زمر/ 70). از اين گونه آيات مى‌توان دريافت كه عرش، مقام رفيعى از مقامات پروردگار است كه در آن تدابير و اوامر الهى به دست موجوداتى آسمانى تحقق مى‌پذيرند (التوحيد، 321- 315).

«كرسى» معنايى نزديك به «عرش» دارد؛ با اين تفاوت كه آنچه در عرش به گونه اجمال وجود دارد، در كرسى به گونه تفصيل ظهور مى‌يابد. (كرسى)

***

عصمت: ملكه دورى از گناه و خطا

واژه «عصمت» معانى متعدّدى دارد؛ مانند پاكدامنى، دورى از گناه و خويشتندارى.

منظور از عصمت در باور شيعه، وجود ملكه‌اى (ملكه) است در انسان معصوم كه او را از گناه و خطا بازمى‌دارد. خداوند به معصومان گونه‌اى دانش و آگاهى بخشيده است كه به واسطه آن گناه و خطا نمى‌كنند. بدين ترتيب، از معصومان، گناهى سر نمى‌زند- خواه صغيره باشد و خواه كبيره. عصمت از مقوله علم است و از اين رو، منافاتى با اختيار و اراده انسان ندارد (الميزان‌، 11/ 162 و 220؛ يوسف/ 34- 22).