responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ شیعه نویسنده : خطيبي کوشکک، محمد و همکاران    جلد : 1  صفحه : 313

مبرا است. مفاهيمى كه ما براى شناخت خدا به كار مى‌بريم محدودند و با نقص و حاجت همراه‌اند. از اين گذر بايد در به كار بردن اين مفاهيم، ذات و صفات خدا را از آنچه شايسته او نيست پاك دانست. در بين صفات خدا «صفات سلبيه» و در بين اذكار نيز ذكر «تسبيح» نمايانگر تنزيه خدا از نقائص‌اند.

مراتب شناخت خدا:

شناخت خدا مراتب متعدّدى دارد از پايين‌ترين مراتب كه شناختى سطحى است تا والاترين مراتب كه خداوند به چشم دل ديده مى‌شود؛ چنان كه امام على (ع) فرموده است: «خدايى را كه به چشم دل نبينم، نمى‌پرستم.» (توحيد صدوق‌، 305) شناخت خدا در يك تقسيم كلى داراى دو مرتبه است: 1. عقلى و استدلالى؛ 2. قلبى و شهودى. شناخت عقلى، به گونه كلّى است و از گذر مفاهيم ذهنى فراچنگ مى‌آيد و از استدلال‌هاى ابتدايى تا براهين سنگين فلسفى را مى‌پوشاند. شناخت قلبى، حضورى و بى‌وساطت مفاهيم است.

اين گونه شناخت در عرصه تعليم و تعلّم نمى‌گنجد؛ زيرا تعليم و تعلّم تنها از رهگذر الفاظ و مفاهيم تحقّق مى‌پذيرد.

با اين حال، هر دو گونه شناخت، در نهاد بشر ريشه دارند و با مجاهدات علمى و عملى مى‌بالند و تعالى مى‌يابند. در خداشناسى عقلىِ فطرى، انسان با عقل فطرى بى‌آنكه به تلاش و اكتساب نيازمند شود، به وجود خدا پى مى‌برد؛ امّا در خداشناسى قلبىِ فطرى، انسان، توجّه خويش را از دنيا مى‌بُرد و دلبستگى‌اش را مى‌گسلد و گاه در حال اضطرار چنين مى‌شود و تعلّقات خويش را رها مى‌كند و در جان خود، خدا را مى‌يابد. بدين سان، توجّه به غير خدا و دل بستن به زينت‌هاى دنيوى، مايه غفلت و قطع رابطه با خدا است. اين گونه شناخت كما بيش در همه انسان‌ها نهفته است و از گذر ذكر و فرمانبردارى خدا يا پيشامدهايى ويژه، ژرفا مى‌گيرد و گسترش پيدا مى‌كند. مراد از «رؤيت قلبى» كه برخى روايات بر آن اشارت برده‌اند، همين معرفت شهودى است. در برخى روايات نيز از شناخت خدا به وساطت خود او- نه آفريدگان- سخن رفته است كه مراد همين معرفت است و همچنين، «معرفت نفس»، كه در روايات‌

نام کتاب : فرهنگ شیعه نویسنده : خطيبي کوشکک، محمد و همکاران    جلد : 1  صفحه : 313
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست