تاريخ تشيع در ايران - شاکر، ابوالقاسم

نام کتاب : تاريخ تشيع در ايران نویسنده : شاکر، ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 75

هر چند در منابع، به تشيع، احوص و عبدالله پسران سعد بن مالك كه به قم آمدند تصريح نشده، ولى نشر و تبليغ تشيّع و تظاهر به آن در قم، پس از گذشت مدت كوتاهى از مهاجرت آنان به قم، نشان از پيوند عميق اين خاندان با تشيع دارد.
در زمان خلفاى عباسى، ياران ائمه (ع) و شيعيان ايشان، جرأت اظهار نداشتند و به شدت تعقيب مى‌شدند و به ناچار، تقيه مى‌كردند. امامان شيعه نيز تحت نظارت شديد خلفا بودند و حتى براى ابراز ديدگاههاى فقهى خود نيز دچار تنگناها و مشكلات شديدى بودند. در چنين فضاى بسته‌اى، اشعريان تنها با ايجاد حوزه‌هاى درسى و علمى، توانستند فقه اهل بيت (ع) را آشكارا تبليغ و ترويج كنند.
بنابر نقل تاريخ قم، موسى بن عبدالله بن سعد، نخستين فرد از اين خاندان بود كه به صورت آشكار تشيّع را تبليغ كرد و به ترويج آن اهتمام ورزيد. وى تربيت شده كوفه و اماميه بود. اشعريان نخستين شيعيانى بودند كه آشكارا خمس اموال خود را به ائمه (ع) دادند و اموال منقول و غير منقول فراوانى وقف ايشان كردند. حمايت و پشتيبانى مالى اشعريان از اهل‌بيت (ع)، نقش مهمى در حفظ و گسترش مكتب تشيّع داشته است. بر اين روال، ايشان، پرداخت خراج به حكومت مركزى را شرعاً حرام مى‌دانستند و از پرداخت آن به شدّت اكراه داشتند. «1» امتياز ديگر اشعريان كه از استيلاى آنها بر قم ناشى مى‌شد، استقبال شايسته از طالبيانى «2» بود كه از ستم بنى عباس به آنها پناهنده مى‌شدند. آنان سعى در برآوردن حوايج مادى پناهندگان داشتند و آنان را مورد تكريم و احترام قرار مى‌دادند. سلوك پسنديده آنها، موجب مهاجرت بيشتر طالبيان به اين شهر مى‌شد، چنانكه در كتاب «مَنتقلة الطالبيه»، نام بيش از سى نفر از آنها با اولاد و فرزندانشان آمده است. همچنين وجود نزديك به چهارصد نفر از امامزادگان در قم، بيانگر كثرت ورود طالبيان به اين شهر است. اينان كه از شهرهاى مدينه، كوفه و بغداد مى‌آمدند، مكاتب حديثى اين دو شهر و احاديث اهل بيت (ع) را نيز منتقل مى‌كردند كه بر غناى علمى قم مى‌افزود تا آنجا كه نام شهر قم، مترادف با نام تشيّع شد؛ و كوفه به عنوان مركز تشيّع در قرن دوم و سوم، محسوب نمى‌شد. «3»

نام کتاب : تاريخ تشيع در ايران نویسنده : شاکر، ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 75

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست