انديشه سياسى مسلمانان - شیرودی، مرتضی

نام کتاب : انديشه سياسى مسلمانان نویسنده : شیرودی، مرتضی جلد : 1 صفحه : 96

بدهد. اهل ذمّه و بردگان فاقد صفات عدالت و شجاعت نيز مى‌توانند وزير تنفيذ شوند و خليفه نيز مى‌تواند در يك زمان دو يا چند وزير تنفيذ را به كار بگمارد، اما نمى‌تواند بيش از يك وزير تفويض داشته باشد. اين مسائل حاكى از جايگاه كم‌اهميت آن در مقايسه با وزير تفويض است. ولى با عزل وزير تنفيذ، گماشتگان وى عزل نمى‌شوند. در نتيجه، على‌رغم تفاوت‌هاى موجود در اختيارات، صفات و نحوه انتصاب وزير تفويض و تنفيذ، هر دو در مقايسه با خليفه، از اختيا انديشه سياسى مسلمانان 108 عاملان سياست ص : 106 رات و اقتدار كم‌ترى برخوردارند و اين اختيارات محدود نيز از سوى خليفه به آنان اعطا مى‌شود. «1» امارت و اميرنشينى‌ امارت از نظر ماوردى به سه‌گونه «استكفا»، «خاصه» و «استيلا» تقسيم مى‌شود.
1- در امارت استكفا، خليفه فردى را به اميرى سرزمين و منطقه‌اى خاص منصوب مى‌كند. او وظيفه دارد كه به كارهايى مانند پاسدارى از دين، حفظ تماميت ارضى، اقامه نماز جمعه و جماعت، انجام جهاد، وصول خراج، اجراى حدود شرعى، انتصاب مأموران دولتى و مانند آن بپردازد. وى در محدوده وظايف مذكور، داراى اختيارات كامل، آزادى عمل و حق حاكميت بر اهالى آن سرزمين است. بنابراين، امير مجاز است در انجام وظايفش، افرادى را به مقام وزارت تفويض و تنفيذ در سرزمين تحت حاكميت خود بگمارد. خليفه، امراى استكفا را از بين افرادى كه صلاحيتى در حدّ وزير تفويض دارند، برمى‌گزيند. اما با مرگ خليفه، امارت او ادامه مى‌يابد، برخلاف وزارت وزير تفويض. «2» 2- امير خاصه همانند امير استكفا، از اختيارات وسيع بهره‌مند نيست، بلكه خليفه براى انجام كارهاى ويژه‌اى همچون سازمان‌دهى سپاه، دفاع از قلمرو اسلامى، جلوگيرى از توهين به مقدسات اسلامى، اجراى مجازات‌ها و اعزام كاروان‌هاى حج، به انتخاب و

نام کتاب : انديشه سياسى مسلمانان نویسنده : شیرودی، مرتضی جلد : 1 صفحه : 96

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست