در اين بخش ديديم كه فرهنگيان و دانش‌آموزان نيز مانند ساير اقشار اين ملت به شكل‌هاى مختلف در خدمت جنگ بوده‌اند. حضور در پايگاه‌هاى بسيج و رده‌هاى مقاومت، اهداى خون به جبهه‌ها، كمك‌هاى نقدى و غيرنقدى، امداد به مجروحان جنگ در بيمارستان‌ها، آموزش نظامى، حضور در جبهه‌ها و جهاد فرهنگى و نظامى در صحنه‌هاى جنگ، جلوه‌هاى گوناگون حضور فرهنگيان و دانش‌آموزان در دفاع مقدس بوده است. اين تلاش‌ها افزون بر تبلور هماهنگى اقشار مختلف، از نظر مكانى نيز فراگير و عمومى بوده و از شمال كشور تا غرب و جنوب و. . . را شامل مى‌شده است. اين‌گونه در يك جهت عمل نمودن، جز وحدت آرمان، مقصود و مطلوب را نمى‌رساند.

در پايان اين بخش بايسته است به تعداد شهيدان دانش‌آموز و درصد آنان نسبت به شهيدان دفاع مقدس اشاره كنيم. بر اساس آمار منتشر شده از سوى بنياد شهيد انقلاب اسلامى، تعداد 36898 نفر از دانش‌آموزان در دفاع مقدس به شهادت رسيده‌اند. [1]اين تعداد 5/18 درصد شهيدان دفاع مقدس را تشكيل مى‌دهد. [2]از اين آمار به خوبى مى‌توان دريافت كه دانش‌آموزان چه نقش فعّالى در دفاع مقدس بر عهده داشته‌اند.

5. اقوام، مذاهب و اقليّت‌ها

براى بيان نقش اقوام، مذاهب و اقليت‌ها در دفاع مقدس، ابتدا گزارش‌هايى از چند گروه قومى ارائه، سپس به پيروان مذاهب و سرانجام به اقليت‌هاى دينى