دوران دفاع مقدس هم در همدلى و انسجام مردم در جنگ با بهرهگيرى از ابزار تبليغى مؤثر بودهاند و هم در كنار مردم و متّحد با آنها انجام وظيفه مىنمودند.
4. فرهنگيان و دانشآموزان
در بارۀ نقش دانشآموزان در دفاع مقدس، در ابتدا چند نكته قابل تذكر است: اوّل آن كه، از ارايۀ خاطرات و نقش دانشآموزان خواهر در اين بخش خوددارى شده است، زيرا گوشهاى از اين تلاشها در بحث زنان آمده است. دوم آنكه، اكثر دانشآموزان پسر به جهت سن كم از حضور در جبههها معاف بودند و مطالبى كه از حضور دانشآموزان در جبههها مىآيد، فقط مربوط به دانشآموزان سطح دبيرستان است و سوم آن كه، آمار و ارقام «بسيج دانشآموزى» نيز در اين جا نيامده است. [1]
فرهنگيان و معلّمان و دانشآموزان نيز مانند ساير اقشار ملت ما در دفاع مقدس نقشآفرينى كرده، در حماسههاى جاويدان ملت ايران شريكند. اين تلاشها هم در پشت جبهه و هم در مناطق جنگى محسوس بود. در گزارشى از هنرستان فجر اهواز آمده است:
ما دانشآموزان اين هنرستانها را در گروهانهاى مختلف مشاهده كرديم كه هر گردان بنا به استعداد خود، توسط مربّيان سپاه در حال فراگيرى
[1] . در اين جا به چند گزارش از استانهاى مختلف در باره با بسيج دانشآموزى اشاره مىگردد. فرمانده بسيج هرمزگان در سال 66 آمار دانشآموزان بسيجى سطح راهنمايى را 5000 نفر اعلام كرده است (جمهورى اسلامى،8/9/66، ص 8) ، فرمانده بسيج مازندران آمار پايگاههاى مقاومت دانشآموزى استان را 255 پايگاه مقاومت اعلام كرده است. (جمهورى اسلامى،27/10/66، ص 8) و مسؤول بسيج قرارگاه حمزه سيدالشهدا از استان كردستان گزارش مىدهد كه «تعداد بيشمارى از دانشآموزان سطح منطقه (كردستان) كه آيندهسازان اين مملكت و اين منطقه هستند تحت پوشش بسيج درآمدهاند» (اميد انقلاب، ش 128، ارديبهشت 65، ص 18) .