از اقشار جامعه به سهم خود و به تناسب شأن و نقش خود بارى از جنگ را به دوش گرفته بود و دانشگاهيان نيز بنا به تخصص خود، يكى عكاسى و ديگرى فيلمبردارى مى‌نمود، هنرمند هنرش را در خدمت جنگ مى‌گرفت و پزشك به مداواى مجروحين مى‌پرداخت و نيروهاى متخصص و فنى صنايع نظامى را سامان داده و تقويت مى‌كردند و دانشجويانى نيز فراتر از تخصص‌ها به كارهاى رزمى و عملياتى مى‌پرداختند. اين هماهنگى سبب شد كه پس از هشت سال دفاع مقدس، در مقابل صدام و حاميانش گامى به عقب برنداشته، بلكه تجاوزگر را در دنيا معرفى و افشا كنيم. سرانجام، براى پى بردن به نقشى كه دانشجويان در دفاع مقدس ايفا كردند، مى‌توان از آمار شهداى دانشجو سود جست. در آمارى كه بنياد شهيد انقلاب اسلامى منتشر كرده، آمده است كه 2/1 درصد شهيدان دفاع مقدس دانشجو بوده‌اند [1]، و اين در حالى است كه شهداى دانشجو پس از شهداى روحانى داراى دومين رتبه تعداد شهيد نسبت به صنف خود مى‌باشند يعنى از هر 63 دانشجوى زمان جنگ، يك نفر به شهادت رسيده است. [2]

3. حوزويان و طلاب [3]

عمده فعاليّت روحانيون در جنگ، على‌القاعده، مسائل فرهنگى و تبليغى است، ولى چنان‌كه خواهيم ديد، اين قشر اجتماعى نيز-مانند ساير اقشار-فراتر از