فصل اول: پيشينه جهادى روحانيت

حوزه ميراث جهاد مخلصانه عالمان دين است. اين جهاد با ستمگران، مستبدان و استعمارگران، حوزه را در پيشانى مبارزات اجتماعى-سياسى كشور قرار داد. اين مبارزه گاه در پيكار با حكّام و سلاطين مستبدّ داخلى رخ مى‌نمود و گاه در ستيز با استعمارِ قدرت‌هاى استكبارى جلوه‌گر مى‌شد.

حوزه‌هاى علميه شيعه در طول اعصار به صورت دژى استوار در برابر حاكميت طاغوت‌ها و ستم آنان ايستاده‌اند. به شهادت تاريخ در تمام قيام‌ها و جنبش‌هايى كه از آغاز غيبت كبرى تاكنون عليه ستم صورت گرفته، يك يا چند عالم شيعه يا رهبرى قيام را بر عهده داشته و يا نقش‌آفرين بوده‌اند و در اين راه تا پاى جان ايستاده‌اند. امام راحل در اين زمينه مى‌فرمايد:

در هر نهضت و انقلاب الهى و مردمى، علماى اسلام اولين كسانى بوده‌اند كه بر تارك جبينشان خون و شهادت نقش بسته است. كدام انقلاب مردمى اسلامى را سراغ داريم كه در آن حوزه و روحانيت پيش‌كسوت شهادت نبوده‌اند و بر بالاى دار نرفته‌اند و اجساد مطهرشان بر سنگفرش‌هاى حوادث خونين به شهادت نايستاده است؟ [1]