به فضيلت‌ها سوق مى‌دهد و از پستى‌ها و رذالت‌ها بركنار مى‌دارد. [1]قرآن كريم عزّت و سربلندى را تنها از آنِ خداوند متعال، پيامبر اكرم و مؤمنان مى‌داند [2]و در اسلام، تن به خوارىِ ستم دادن، همچون ستمگرى، ضدّ ارزش اخلاقى است. از اين‌رو، مؤمنان راستين كسانى‌اند كه نه در برابر ستم سر ذلّت فرود مى‌آورند و نه به‌هنگام توانمندى و قدرت ستم مى‌كنند.

عزّت و كرامت همانند بسيارى از ارزش‌هاى اخلاقى، در سيرۀ پيشوايان معصوم (ع) فراوان يافت مى‌شود. براى نمونه، در جنگ صفين، سپاهيان معاويه شريعۀ فرات را زودتر در اختيار گرفتند و ياران حضرت على (ع) را از برداشتن آب بازداشتند. دشمن با اين كار مى‌خواست لشكريان امام را خوار كند، امّا روح بلند و عزيز حضرت، آنان را ناكام گذاشت. امام در سخنانى حماسى، روح سربلندى را در جان يارانش دميد:

از شما خواستند تا دست به جنگ بگشاييد. پس يا به خوارى بر جاى بپاييد و از رتبه‌اى كه داريد فروتر آييد، يا شمشيرها را از خون تر كنيد، و آب را از كف آنان به‌در كنيد. خوار گشتن و زنده‌ماندنتان مردن است، و كشته گشتن و پيروز شدن، زنده بودن. [3]

ياران امام پس از اين سخنان بر لشكر معاويه هجوم و شريعه را از چنگ آنان بيرون آوردند و چون ياران امام خواستند آب را از لشكر معاويه بازدارند، حضرت در كمال كرامت و بزرگوارى فرمان داد تا آب را در اختيار دشمن قرار دهند.