محدوديّتها

به طور معمول، پژوهشگران در مقدمۀ نوشتار خويش، فصلى را به طرح محدوديتهاى قابلِ كنترل خود و خارج از آن اختصاص مى‌دهند و در آن مرزهاى تحقيق و موانع احتمالى گسترش و تعميم آن را بيان مى‌كنند، امّا از آنجا كه اين جزوه به‌عنوان متن مطالعاتى تهيه شده است، از ارائه محدوديتهاى نگارشى بى‌نياز خواهد بود. با اين حال، در محتوا و در عمل اطلاعاتى (كه اين جزوه توصيفى از ضرورت، اهميّت و چگونگى انجام آن است) محدوديتهايى وجود دارد، وبه نظرمى‌رسد هر كار اطّلاعاتى با مفاهيمى چون سوءظن، تجسّس، تهمت، غيبت، افشاگرى، سخن‌چينى و آزار مؤمن، تزاحم و برخورد سروكار داشته باشد. در اين صورت، چه بايد كرد؟ آيا بايد كار اطّلاعاتى را ترك كرد يا آنكه اين گونه مفاهيم با يك عنوان ثانوى يا در محدوده‌اى مشخص از عنوان اوّلى، حرمت و زشتى خود را از دست مى‌دهند؟

با آنكه اين مفاهيم در كتابهاى اخلاقى بحث مى‌شود، ولى ما در اين مقدمه به شرحى كوتاه دربارۀ هر يك از آنها پرداخته، روشن مى‌سازيم كه اين عناوين تا چه‌مقدار محدودكنندۀ عمل اطّلاعاتى بوده و چه ميزان از آن با توجّه به شرايط و مصالح يا عناوين ثانويه قابل گذشت و چشم پوشى و بلكه گاهى لازم و ضرورى است.

خوش‌بينى و بدبينى

از جمله مفاهيمى كه در سيستمهاى اطّلاعاتى موجود كمتر مورد توجّه قرار مى‌گيرد، ولى در فعاليّتهاى اطّلاعاتى از اصول تعيين كننده