تـاءمـيـن در لغـت بـه مـعـنـاى در امن قرار دادن و حفظ كردن چيز يا شخصى است (99) و در اصطلاح به عنوان يكى از اصول جنگ ، در بعد عملياتى و تاكتيكى :(100)

كـليـّه اقـدامـاتـى اسـت كـه بـه طـور مـسـتـقـيـم و هـمـه جـانـبـه بـه مـنـظـور حـفـاظـت يـگـان در مـقـابل ديده شدن ، لو رفتن ، مداخله ، جاسوسى ، غافلگير شدن ، خرابكارى و اقدامات ايذايى يا مختل كننده دشمن انجام مى گيرد.

اصـل تـاءمـيـن در بـيـن اصـول جـنـگ ، جايگاه ويژه اى دارد، زيرا لازمه حتمى و جزء لاينفك اجراى مـوفـقـيـت آمـيـز سـايـر اصـول و درنـتـيـجـه مـوفـقـيـت در صـحـنـه نـبـرد، بـه كـارگـيـرى اصـل تـاءمـيـن اسـت و بـدون رعـايـت ايـن اصـل ، سـايـر اصول جنگ ، آسيب پذير و بى حاصل خواهند بود.

از ايـن رو، نـيـروهـاى مـجـرى ايـن اصـل در يـك يگان عملياتى ، بايد آموزش ديده ترين ، زبده تـريـن و كـارآزموده ترين نيروها باشند تا به خوبى بتوانند از ايفاى اين وظيفه حساس و مهم برآيند.

پيشينه تاريخى

از گذشته هاى بسيار دور، توجّه به امنيت نيروهاى جنگى ، امرى با اهميت تلقى شده و استفاده از شيوه هاى تاءمينى درحالت هاى مختلف نبرد معمول بوده است . سون تزو درباره حفاظت اطلاعاتى مى گويد:

دشـمـن نـبـايـسـتـى بـدانـد كـه مـن در كـجـا بـه نـبـرد مـى پـردازم ، چـرا كـه اگـر بـه مـحـل نـبـرد مـن جاهل باشد مى بايست در چند نقطه خود را آماده نگه دارد و در نتيجه كسانى كه در يكى از اين نقاط در برابر من قرار مى گيرند، كم خواهند بود.(101)

يـكـى از روش هـاى تـاءمـيـن كـه در بين ملل مختلف رايج بوده ، استفاده از قلعه ها و دژهاى بلند نـظـامـى اسـت كـه سپاهيان را در برابر حمله دشمن محافظت مى كرد. در مواضعى از اين حصارها، سـنـگـرهـا و بـرج هـاى ديـده بـانـى وجـود داشـت (102). حـفـر كـانـال و خـنـدق ، زدن خـاكـريـز و گـذاشـتـن مـوانـعـى مـانـنـد تـنـه درخـتـان تـنـومـنـد پيرامون مـحـل اسـتـقـرار سـپـاهـيـان ، از شـيـوه هـاى تـاءمـيـن يـك لشـكـر بـه ويـژه در شـب بـه حساب مى آمد.(103)

در گـذشـتـه ، در مورد انتخاب زمان و مكان نبرد، برخى تدابير امنيتى رعايت مى شد. به عنوان مـثـال زمان آغاز نبرد، بعد از ظهر انتخاب مى شد تااگر لشكر در ادامه جنگ به مشكلى برخورد نـمـود، بـتـوانـد از تـاريـكـى شـب جـهـت تـجـديـد قـوا يـا عـقـب نـشـيـنـى اسـتـفـاده نـمـايـد يـا مـحـل نـبـرد در نـزديـكـى آبـادى و شـهـر انتخاب نمى شد، براى اينكه در صورت شكست ، مورد تـهاجم دشمن قرار نگيرد.(104) همچنين براى تاءمين خزينه ، اسلحه خانه ، آشپزخانه و زنان و كودكان ، آنها را در وسط، نزديك قلب لشكر مستقر مى كردند.(105)

پـس از اخـتـراع و بـه كـارگـيـرى سـلاح هاى گرم مانند تفنگ و توپ ، استفاده از آتش آنها به عـنـوان يـكـى از راه هـاى تـاءمـيـن و حـمـايـت نـيـروهـاى در حال حركت به سوى دشمن ، فرا روى فرماندهان جنگ قرار گرفت . ناپلئون در به كارگيرى اين روش بسيار تاءكيد مى ورزيد.

نـاپـلئون معتقد بود كه سربازان بدون داشتن پوشش حفاظتى هنگام قرار گرفتن در زير آتش تـوپـخـانه دشمن ، روحيه خود را به سرعت از دست داده و پا به گريز مى گذارند. ناپلئون در بـه كـارگـيرى توپخانه به شديدترين وجه تاءكيد داشت و به نظر وى تنها اثر عظيم آتش توپخانه بود كه مى توانست نتيجه قطعى را به همراه داشته باشد.(106)

اصل تاءمين در قرآن و سنت

دو مـنـبـع سـرشـار و بـى پـايـان قـرآن وسـنـت ، بـه كـارگـيـرى اصل تاءمين و تدابير امنيتى به هنگام نبرد را از نظر دور نداشته و در موارد متعدد و با تعابير گـوناگون ، رزمندگان اسلام را در به كار بستن آنها توصيه نموده اند. برخى از آن روشها و موارد عبارتند از:

1 ـ 2 ـ 5 ـ نحوه خواندن نماز در ميدان نبرد

كـيـفـيـت خـوانـدن نـمـاز در جـبـهـه ـ كـه يـكـى از شـيـوه هـاى اجـراى اصل تاءمين به شمار مى آيد ـ به اين صورت است كه مسلمانان دو دسته شده ، عده اى در حالى كه مسلّح هستند به نماز جماعت مى ايستند و عدّه اى ماءمور تاءمين و حفاظت ديگران مى شوند.