ابوالقاسم بشرياسين، عارف و محدث خراساني سدة 4ق /10م و نخستين پير ابوسعيد
ابوالخير دربارة تاريخ تولد و جزئيات زندگي او اطلاع چنداني دردست نيست. از منابع
چنين برميآيد كه اهل ميهنه بوده و در آنجا خانقاهي داشته است (نك: محمدبن منور،
1/7-18؛ جامي، 295).
ابوسعيد نخستين تعاليم صوفيانه را از ابوالقاسم بشر فرا گرفت (ابوروح، 13-14، 86؛
محمدبن منور، همانجا) و آنچه از وي ديده و آموخته بود، بعدها در ديدگاههاي عرفاني و
صوفيانهاش تأثير فراوان گذاشت. روايتي نيز از نخستين ديدار ابوسعيد در دوران كودكي
با ابوالقاسم بشرياسين نقل شده كه درآن بشر رسيدن ابوسعيد را به مقام ولايت
پيشبيني كرده است (نك: همو، نيز جامي، همانجاها). ارادت ابوسعيد به ابوالقاسم
بشر ياسين چندان بود كه حتي پس از درگذشت وي نيز هرگاه كه به گورستان ميرفت، نخست
مزار او را زيارت ميكرد (محمدبن منور، 1/19).
نظريات ابوالقاسم بشر ياسين در تعليمات صوفيه و ادبيات عرفاني تأثيري بسزا داشته
است. او از نخستين كساني است كه رباعيات عرفاني سروده و ابيات و اشعار را به جاي
اذكار رايج در بين صوفيه، به پيروان خود تعليم و تلقين ميكرده است.
(ابوروح، 86؛ محمدبن منور، 1/19، 311-312؛ جامي 295-296). ابوسعيد خود گويد بسياري
از اشعاري را كه در مواعظ خويش بر زبان ميآورده، از بشر ميدانست و ميگفت كه علم
حقيقي علمي است كه بر سراير كشف شود (حمداللـه، 658؛ فصيح، 2/95). به وي كراماتي
نيز نسبت دادهاند (نك: محمدبن منور، 1/17-18؛ جامي 295) و كساني چون حسين بن محمد
زولهي از وي روايت نقل كردهاند (نك: صريفيني، 293). بيشتر منابع وفات وي را در
380ق در ميهنه گفتهاند.
مآخذ: ابوروح لطف اللـه حالات و سخنان شيخ ابوسعيد ابوالخير به كوشش ايرج افشار
تهران 1341ش،جامي عبدالرحمن نفحات الانس به كوشش مهدي توحيديپور، تهران 1366ش؛
حمداللـه مستوفي تاريخ گزيده به كوشش عبدالحسين نوايي تهران 1362ش؛ صريفيني ابراهيم
تاريخ نيسابور (منتخب السياق عبدالغافر فارسي به كوشش محمد كاظم محمودي قم 1362ش؛
فصيح خوافي مجمل فصيحي به كوشش محمود فرخ مشهد 1340ش؛ محمد بن منور اسرار التوحيد
في مقامات الشيخ ابي سعيد به كوشش محمدرضا شفيعي كدكني، تهران 1366ش.
بخش عرفان