بوالفرج سجزي(سگزي)،، شاعرايراني اواخرسده 4ق/10م؛ ابوالفرج چنانكه از نسبتش پيداست سيستاني تبار بوده است. به گفته دولتشاه سمرقندي كه مهم‌ترين مأخذ براي زندگي و احوال ابوالفرج سجزي به‌شمار مي‌رود وي در روزگار امير ابوعلي محمدبن ابي الحسن بن ابراهيم سيمجور دواتي (حك‌ 378-387ق/98-997م). به شاعري مشهور شد و به دستگاه سيمجوريان راه يافت و به مدح بزرگان آل سيمجور پرداخت و از انعام و اكرام بسيار آنان برخوردار شد و به حشمت و شهرت رسيد (ص 33).
گفته‌اند درجنگهايي كه بر سر تصاحب خراسان ميان سيمجوريان و غزنويان درگرفت. ابوالفرج به فرمان سيمجوريان آل سبكتكين را در اشعار خود هجو كرد. از اين‌رو چون ابوعلي شكست خورد (384ق/994م) و كشته شد (گرديزي، 371، 374-375). خشم سلطان محمود دامان ابوالفرج را گرفت و فرمان به قتل و مصادره دارايي وي داد اما شاگرد وي عنصري (د 431ق/1040م) به شفاعت از او برخاست. سلطان از گناه وي درگذشت و اختيار او و داراييش را به عنصري واگذاشت.
عنصري پس از برآورد دارايي وي نيمي از آن را به خود او بازگرداند. از اين‌روي ابوالفرج قصايدي در مدح عنصري سرود (دولتشاه 33-34) كه چيزي از آنها برجاي نمانده است به نوشته دولتشاه ابوالفرج شاعري بسيار توانا و صاحب سبك بود و بر شاعران بزرگي چون عنصري و منوچهري سمت استادي داشته است (ص 33).
ولي در ديوانهاي موجود عنصري و منوچهري يادي از ابوالفرج به ميان نيامده است.
گرچه دولتشاه به اشعار و قصايدي كه ابوالفرج در هجو غزنويان و مدح عنصري سروده اشاره مي‌كند (همانجا) و اوحدي نيز خبر مي‌دهد كه خود 200 قصيده از وي را ديده است (ص 23) ولي اكنون تنها 3 بيت كه در آنها با زباني فخيم و استوار از روزگار شكوه مي‌كند، از او دردست است كه به نوشته اوحدي اين 3 بيت نيز از رودكي است (همانجا) همو مي‌افزايد كه اكثر مردم ابوالفرج سجزي را با ابوالفرج روني يكي دانسته‌اند (ص 20-23). اگر اين سخن اوحدي را درست بپنداريم سخن ديگر وي يعني صحت انتساب 200 قصيده به ابوالفرج سجزي بيشتر دست خوش ترديد مي‌گردد.
مآخذ: اوحدي بلياني،محمد عرفات العاشقين، ‌نسخه كتابخانه ملك شم‌ 5324؛ دولتشاه سمرقندي تذكره الشعراء تهران 1338ش؛ گرديزي عبدالحي،‌ تاريخ به كوشش عبدالحي حبيبي تهران 1336ش.
محمدعبدعلي