responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 5  صفحه : 2333
ابوعبدالله شقاق
جلد: 5
     
شماره مقاله:2333

اَبوعَبْدُاللهِ شَقّاق، حسين بن احمد بن جعفر فَرَضي موصلي (د 511ق/1117 م)، رياضي دان، فقيه و محدث. در برخي مآخذ نام او را حسن نيز آورده اند (ابن جوزي، 9/164؛ ابن اثير، 10/532). از تاريخ ولادت و جزئيات زندگي وي اطلاع دقيقي در دست نيست. از نسبت موصلي وي (نك‌ : ابن خلكن، 1/365) چنين برمي آيد كه زادگاه او موصل بوده و يا حداقل مدتي در آنجا اقامت داشته است. وي حساب را نزد ابوالحكيم طبري (ابن جوزي، همانجا؛ قس: صفدي، 12/326)،‌ حديث را از ابوالحسين ابن مهتدي (همانجاها)، فقه و اصول و احكام فقهي مربوط به تقسيم ارث را نزد عبدالملك بن ابراهيم همداني (سبكي. 7/37) فرا گرفت و در علم حساب سرآمد همگنان خود شد (صفدي، همانجا). به گفتة ابن دبيثي (نك‌ : ذهبي، 170 ـ 171)،‌ ابوالفضل، خطيب موصل، شعري از او روايت كرده است.
آثار او بدين قرار است: شرح الكافي للكرجي. نسخه اي از اين كتاب در استانبول موجود است (قرباني، 257 ـ 276؛ كراوزه، GAL, S, I/854; 762). همچنين در برگ 144 كتاب الحاوي للاعمال السطاني‌ـة و رسوم الحساب الديواني‌ـة (دوسلان، 435) كه قسمتهايي از جزء 2 و 3 آن باقي مانده است، نام ابوعبدالله به ميان آمده و دوسلان احتمال داده كه اين اثر نيز تأليف ابوعبدالله بوده باشد. صفدي تأليفاتي در تقسيم ارث نيز به ابوعبدالله نسبت داده است. افزون بر اينها قطعه شعري نيز از وي در دست است كه گويند براي آزادي فرزند خود از زندان المستظهر بالله سروده است (صفدي، همانجا).
مآخذ: ابن اثير، الكامل؛ ابن جوزي، عبدالرحمن بن علي، المنتظم، حيدرآباد دكن، 1359 ق؛ ابن خلكان، وفيات؛ ذهبي، محمد بن احمد، المختصر المحتاج اليه من تاريخ ابن الدبيثي، بيروت، 1405ق/ 1985 م؛ سبكي، عبدالوهاب بن علي، طبقات الشافعي‌ـة الكبري، به كوشش محمود محمد طناحي و عبدالقادر محمد حلو، قاهره، 1970 م؛ صفدي، خليل بن ايبك، الوافي بالوفيات، به كوشش رمضان عبدالتواب، بيروت، 1399ق/ 1979 م؛ قرباني، ابوالقاسم، رياضي دانان ايراني،‌ تهران، 1350 ش؛ نيز:
De Slane; GAL, S; Krause, Max, ”Stambuler Handschriften islamischer Mathematiker“, Beitrage zur Erschliessung der arabischen Handschriften in Istanbul und Anatolien, Frankfurt, 1986, vol.II.
بخش علوم
 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 5  صفحه : 2333
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست