اَبوشُعِيْبِ هَرَوي، صالح بن محمد، از شاعران دورة ساماني و از معاصران رودكي. دربارة زندگاني ابوشعيب، اشاراتي بسيار اندك در تذكره ها باقي است. عوفي وي را در شمار نخستين شعراي عصر ساماني دانسته (2/5) و هدايت، زمان او را در اواخر حيات رودكي قرار داده است (1/139). واحدي گويد كه عنصري (د 431 ق/1039م) دورة ابوشعيب را درك كرده و ابوشعيب هم دورة رودكي را (ص18). پس دوران حيات او را بايد پيش از وفات رودكي (329ق) و در دوران جواني عنصري قرار داد. مي توان احتمال داد كه وي در حدود سال 310 ق ولادت يافته و پيش از 390 ق (پايان دورة سامانيان) درگذشته است.
از اشعار ابوشعيب ابيات اندكي بر جاي مانده كه در كتب تذكره و طبقات پراكنده است. اسدي طوسي (ص 93ـ94) و نخجواني (ص 47، 99، 174، 257) در توضيح معاني برخي از واژه ها به اشعار ابوشعيب به عنوان شواهد شعري، استناد كرده اند و ژيلبر لازار اشعار پراكندة وي را گرد آورده است (2/129ـ 131).
منوچهري دامغاني در قصيده اي (و شايد در دو قصيده) ابوشعيب را در رديف ديگر شعراي معروف سدة 4 ق مانند رودكي، ابوسليك، شهيد بلخي و… شمرده است (ص 73، 140) و ابوالحسن محمد بن ظفر علوي نيشابوري (د 403 ق/1012م) نيز در بيتي از اشعار خود، به «فارسيات» ابوشعيب،‌اشاره دارد (نك‌ : ثعالبي، 4/421ـ 422). از اين اشاره ها چنين برمي آيد كه اشعار ابوشعيب در سدة 5 ق حداقل در خراسان از شهرت برخوردار بوده است. اشعار بازمانده از وي گرچه بسيار نيست، اما ويژگي هاي شعر سدة 4 ق از جمله تشبيهات حسي، در آنها فراوان به چشم خورد،‌مانند: بهشتي روي،. لاله خد، بنفشه عارض و… .
مآخذ: اسدي طوسي، احمد بن علي، لغت فرس،‌به كوشش قتح الله مجتبائي و علي اشرف صادقي، تهران، 1365 ش؛ اوحدي بلياني، تقي الدين، عرفات العاشقين، نسخة خطي كتابخانة ملك، شم‌ 5324؛ ثعالبي، عبدالملك بن محمد، يتيم‌ـة الدهر، به كوشش محمد محيي الدين عبدالحميد، بيروت، 1377 ق؛ عوفي، محمد لباب الالباب، به كوشش ادوارد براون، ليدن، 1906 م؛ لازار، ژيلبر، اشعار پراكندة قديم ترين شعراي فارسي زبان، تهران، 1341 ش؛ منوچهري دامغاني، ديوان، به كوشش محمد دبير سياقي، تهران، 1363 ش؛ نخجواني، محمد بن هندوشاه، صحاح الفرس، به كوشش مظاهر مصفا، تهران، 1336 ش.
علي ميرانصاري(بته كن)