responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 5  صفحه : 2177
ابوزبير مکی
جلد: 5
     
شماره مقاله:2177

ابوزُبِيرِ مَكّي، محمد بن مسلم بن تَدرس،مولاي حكيم بن جزام اسدي قرشي، از تابعين كثير الحديث. در تاريخ مرگ او اختلاف وجود دارد: چنانكه از عبارت بخاري (1(1)/221 ـ 222) مستفاد مي شود، وي در 126ق/ 744م درگذشته است، ولي بيشتر او را در گذشتة 128ق/ 746 م مي دانند (مثلاً ابن قيسراني، 2/449؛ ابن اثير، 5/352). ذهبي سن او را به هنگام وفات يك جا (سير، 5/386) متجاوز از 80 و در جاي ديگر (تاريخ، 5/154) بالاتر از 90 سال گفته است. از عالمان رجال ابن سعد، ابن مديني، ابن معين و نسائي او را توثق كرده اند. بهگفتة ابن عدي او خود ثقه بود، ولي عده اي از ضعفا از او حديث شنيدند، به همين علت برخي روايات منقول از او ضعف شمرده مي شود. ابوزرعه و ابو حاتم گفته اند كه به حديث او نمي توان استناد كرد (ابن سعد، 5/481؛ عجلي، 413؛ ذهبي، ميزان، 4/37 ـ 38). از متقدمان نيز برخي چون ابن عيينه و شعبه او را ضعيف شمرده اند (ابن ابي حاتم، 4 (1)/ 75)، در حالي كه تابعي معاصرش، عطاء بن ابي رباح ضبط او را در حديث ستوده است (ابن سعد، همانجا؛ ترمذي، 5/756). به هر روي شماري از احاديث او در موطأ مالك و صحاح سته نقل شده است (نكـ: مالك، 1/369، جمـ؛ مزي، 17/192). در منابع شيعه نيز طوسي در تهذيب (5/2559) و استصار (2/274) و ديگران احاديثي چند از طريق او روايت كرده اند. جابر بن عبدالله انصاري، ابن عباس، عبدالله بن عمر، عبدالله بن زبير، عائشه و ابوالطفيل از صحابه و عكرمه مولاي ابن عباس، طاووس، سعيد بن جبير و عبدالرحمن بن هرمز اعراج از جمله مشايخ او بوده اند. زهري، مالك ابن انس، اعمش، سفيان ثوري، سفيان بن عسنه، ايوب سختياني، جابر جعفي، ليث بن سعد و ابن لهيعه نيز از او روايت كرده اند (براي تفصيل، نكـ: مزي، 17/192 ـ 194).
نسخة خطي مجموعه اي از روايات ابوزبير با عنوان احاديث ابي الزبير عن غير جابر كه گرد آورندة آن ابوالشيخ الصفهاني (د369ق) است، در كتابخانة ظاهريه نگهداري مي شود (فهرس، 368).
مآخذ: ابن اثير، الكامل، ابن ابي حاتم، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعديل، حيدرآباد دكن، 1372ق/ 1953م؛ ابن سعد، محمد، الطبقات الكبري، بيروت. دارصادر؛ ابن قيسراني، محمد بن طاهر، الجمع بين كتابي ابي نصر الكلاباذي و ابي بكر الاصبهاني، بيروت، 1405ق؛ بخاري، محمد بن اسماعيل، التاريخ الكبير، حيدرآباد دكن، 1402ق/1982م؛ تزمذي، محمد بن عيسي، سنن، به كوشش ابراهيم عطوه عوض، استانبول، 1401ق/ 1981م؛ ذهبي، محمد بن احمد، تاريخ الاسلام، قاهره، مكتب‌ـة القدسي؛ همو، سير اعلام النبلاء، به كوشش شعيب ارنوؤط، بيروت، 1405ق/ 1985م؛ همو، ميزان الاعتدال، به كوشش علي محمد بجاوي، قاهره، 1382ق/ 1963م؛ طوسي، محمد بن حسن، الاستبصار، به كوشش حسن موسوي خراسان، نجف، 1375ق؛ همو، تهذيب الاحكام، به كوشش حسن موسوي خراسان، نجف، 1379ق؛ عجلي، احمد بن عبدالله، تاريخ الثقات، به كوشش عبدالمعطي قلعجي، بيروت، 1405ق/ 1984م؛ فهرس مجاميع المدرس‌ـة العمري‌ـة، به كوشش ياسين محمد سواس، كويت، 1408ق/ 1987م؛ مالك بن انس، الموطأ، به كوشش محمد فؤاد عبدالباقي، بيروت، 1406ق/ 1985م؛ مزي، يوسف ابن عبدالرحمن، تهذيب الكمال، نسخة عكسي موجود در كتابخانة مركز.
عبدالامير سليم
 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 5  صفحه : 2177
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست