responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 5  صفحه : 2131
ابوحنيفه اسکافی
جلد: 5
     
شماره مقاله:2131

ابوحنيفه اسكافي ، شاعر ، اديب ، فقيه و مدرس در شهر غزنين كه دوران شاعري رسمي او ، با پيوستن به دربار ابراهيم بن مسعود غزنوي ( حك451-492ق/1059-1099 م )، شروع ميشود .
در ميان منابع موجود ،اطلاعاتي پراكنده و متناقض از ابوحنيفه اسكافي وجود دارد ،اما در اين ميان تنها بيهقي است كه به سبب مجالست باابوحنيفه ،مطالبي قابل اطمينان درباره او بيان مي دارد .بيهقي پس از ديداربا ابوحنيفه و پي بردن به مراتب فضل وي،از او خواست كه در قصيدهاي از مرگ سلطان محمود وجلوس محمد و قدرت يابي مسعود سخن گويد و ازاين كار ظاهراًقصدش نصيحت گويي و عبرت آموزي بوده است ( نك:بيهقي ،360-361 ). از اين رو وي در قصيده اي به توجيه شكست سلطان مسعود از سلجوقيان در نزديكي مرو(431ق/1040م ) مي پردازد ( همو،853-854؛ نيز نك:نظامي عروضي ،139).
بيهقي به هنگام تاليف تاريخ خود ( پس از 444ق /1052م)،چنانكه گفته شد ، با ابوحنيفه ملاقات مي كند و اورا استادي جوان و اديبي فقيه مي يابد كه كمترين فضلش شاعري بوده و به كنار از دربار سلاطين ، در غزنين به تدريس رايگان مي پرداخته است ( بيهقي ،360-361). در اين وقت كه دوره اي پرآشوب در عصر غزنويان بود،بيهقي از شكوه دوره پيشين ،رونق شعر و ادب و بزرگي شعراي دربار سلاطين غزنوي ياد مي كند و مي افزايد كه اگرفرصتي واحوالي همچون گذشته پيش آيد ،ابوحنيفه «در سخن ،موي به دو نيم شكافد و دست بسيار كس در خاك مالد»(ص 360ؤ372).
در 451ق كه ابراهيم بن مسعود از حبس رهايي يافت به سبب آشنايي با آثار ابوحنيفه در زندان ، او را به دربار خويش فراخواند ( همو486-487). ابوحنيفه فرصت را مغتنم شمرده ، دعوت سلطان را پذيرفت و با سرودن چند قصيده ،طرف توجه او واقع شد ( همانجا ) و اندكي بعد به شغل اشراف شهر ترنك در ناحيه بست ، گماشته شد ( همو ، 854) ظاهراًوي شغل اشراف را شايد حتي پس از ابراهيم و روي كار آمدن پسرش مسعود (492ق) نيز همچنان برعهده داشت ،زيرا سنائي غزنوي ؤدر منظومه «كارنامه بلخ » كه در دوره مسعود بن ابراهيم سروده است ، از شغل اشراف ابوحنيفه به گونه اي ياد مي كند كه گويي هنوز عهده دار آن است ( ص 303،332)
نزديك به زمان ابوحنيفه اسكافي ،دواديب وشاعر ديگر مي زيسته اند كه به دليل شباهت اسمي و قرابت زماني كه ميان او واين دو ابوحنيفه ديگر وجود داشته است ، بسياري از تدكره نويسان مانند اوحدي (ص 43)و هدايت (1/208)،احوال آنان را در هم آميخته اند :يكي از آن دو ابوالقاسم علي بن محمد اسكافي ( د : بعداز 343 ق /954م ) ، صاحب ديوان رسائل نوح بن نصر و عبدالملك بن نوح ساماني بوده ( ثعالبي ، 4/95-100 ) و ديگري كه اورا از شاگردان ابونصر فارابي شمرده اند ( اوحدي ،همانجا؛ آذر ، 2/655 :هدايت،
   

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 5  صفحه : 2131
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست