اِبْن‌ِ شَهيد، ابوحفص‌، عمر تُجيبى‌ (د بعد از 444ق‌/1052م‌)، شاعر و اديب‌ عصر ملوك‌ الطوايف‌ اندلس‌. از زندگى‌ وي‌ هيچ‌ اطلاعى‌ در دست‌ نيست‌ و حتى‌ معاصران‌ او كه‌ به‌ او اشارتى‌ كرده‌اند، از بديهى‌ترين‌ زواياي‌ زندگى‌ وي‌ از جمله‌ نام‌ پدرش‌ بى‌اطلاع‌ بوده‌اند (نك: حُميدي‌، 2/478). تنها مى‌دانيم‌ كه‌ وي‌ نزد امرا و بزرگان‌ المريه‌ قرب‌ و منزلتى‌ داشته‌ (همانجا؛ نيز قس‌: ابن‌ بسام‌، 1(2)/690) و از مداحان‌ معتصم‌ بن‌ صمادح‌ امير المريه‌ بوده‌ است‌ (ابن‌ سعيد، 2/209؛ ابن‌ خطيب‌، 190). ابن‌ بسام‌ (1(2)/670 -691) مهارت‌ او را در نظم‌ و نثر ستوده‌ و قطعاتى‌ از نثر مسجع‌ و به‌ دور از تكلف‌ او را كه‌ شامل‌ يك‌ رساله‌ و قسمتهايى‌ از يك‌ مقامه‌ است‌ به‌ انضمام‌ ابياتى‌ در مدح‌ معتصم‌ ابن‌ صمادح‌ آورده‌ است‌. پرس‌ (ص‌ مقامة او را متأثر از رسالة التوابع‌ و الزوابع‌ ابن‌ شُهيد (ه م‌) دانسته‌ است‌ (قس‌: دلاگرانخا، .(72
حميدي‌ (همانجا) در حدود 440ق‌ او را در المريه‌ ملاقات‌ كرده‌ و ابياتى‌ از اشعار وي‌ را ضبط كرده‌ است‌. گرچه‌ وي‌ سروده‌هاي‌ بسياري‌ داشته‌، اما مجموع‌ ابيات‌ به‌ جا مانده‌ از وي‌ كه‌ در آثار ابن‌ بسام‌ (1(2)/682 -691)، حميدي‌ (2/478-479)، ضبى‌ (ص‌ 407- 408) آمده‌ از 106 بيت‌ تجاوز نمى‌كند.
مآخذ: ابن‌ بسام‌، على‌، الذخيرة، به‌ كوشش‌ احسان‌ عباس‌، ليبى‌ اتونس‌، 1398ق‌/ 1978م‌؛ ابن‌ خطيب‌، محمد، تاريخ‌ اسپانيا الاسلامية، به‌ كوشش‌ لوي‌ پرووانسال‌، بيروت‌، 1956م‌؛ ابن‌ سعيد اندلسى‌، على‌، المغرب‌، به‌ كوشش‌ شوقى‌ ضيف‌، قاهره‌، 1953م‌؛ حميدي‌، محمد، جذوة المقتبس‌، به‌ كوشش‌ ابراهيم‌ ابياري‌، بيروت‌، 1403ق‌/ 1983م‌؛ ضبى‌، احمد، بغية الملتمس‌، قاهره‌، 1967م‌؛ نيز:
De la Granja, Fernando, X Los fragmentos en prosa de Ab = V ar s q umar ibn al- m ah ] d n , Al-Andalus, Madrid, 1960. vol. XXV; P E r I s, Henri, La po E sie andalouse en arabe classique, Paris, 1953.
عنايت‌الله‌ فاتحى‌ نژاد
تايپ‌ مجدد و ن‌ * 1 * زا
ن‌ * 2 * زا