اِبْن‌ِ بيري‌، ابواسحاق‌ ابراهيم‌ بن‌ حسين‌ بن‌ احمد بن‌ محمد بن‌ احمد بن‌ بيري‌ (1023 يا 1029- 1099ق‌/1614 يا 1620- 1688م‌)، فقيه‌ حنفى‌ و مفتى‌ مكه‌.
ابن‌ پيري‌ در مدينه‌ متولد شد. آموزش‌ را نزد عمويش‌ علامه‌ محمد ابن‌ بيري‌ و شيخ‌ الاسلام‌ عبدالرحمان‌ مرشدي‌ آغاز كرد. سپس‌ ادبيات‌ را از على‌ بن‌ جمال‌ و حديث‌ را از ابن‌ اعلان‌ آموخت‌ و از بسياري‌ از استادان‌ آن‌ زمان‌ اجازه‌ گرفت‌. او را در زمرة فقيهان‌ بزرگ‌ حنفى‌ و از دانشمندان‌ اين‌ مذهب‌ به‌ شمار آورده‌اند (محبى‌، 1/19-20). عده‌اي‌ از فقهاي‌ حنفى‌ مصر كتباً اجازة روايت‌ به‌ وي‌ دادند. سرانجام‌ به‌ رياست‌ و امامت‌ مذهب‌ حنفيه‌ رسيد و مفتى‌ مكه‌ شد (همانجا)، و سالها بر اين‌ سمت‌ باقى‌ بود و شماري‌ از استادان‌ از جمله‌ حسن‌ بن‌ على‌ عجيمى‌ و تاج‌الدين‌ دهان‌ و بسياري‌ از محدثانى‌ كه‌ به‌ مكه‌ مى‌آمدند از وي‌ اجازة روايت‌ مى‌گرفتند. ابن‌ بيري‌ در دوران‌ حكومت‌ شريف‌ بركات‌ محمد بن‌ سليمان‌ مغربى‌ كه‌ مردي‌ با نفوذ بود و با او الفتى‌ نداشت‌ معزول‌ شد. ابن‌ بيري‌ فرزندي‌ شايسته‌ داشت‌ كه‌ در زمان‌ حياتش‌ از دنيا رفت‌، پس‌ از اين‌ واقعه‌ وي‌ از مردم‌ كناره‌ گرفت‌ و به‌ مطالعه‌ و تحرير و تأليف‌ پرداخت‌. تعداد تأليفات‌ وي‌ را بيش‌ از 70 ذكر كرده‌اند. وي‌ در روز يكشنبه‌ 16 شوال‌ 1099ق‌/ 5 اوت‌ 1688م‌ درگذشت‌ و در معلات‌ نزديك‌ مقبرة حضرت‌ خديجه‌(ع‌) مدفون‌ گرديد (همو، 1/20). بروكلمان‌ GAL,S,) سال‌ وفات‌ وي‌ را 1096ق‌/1685م‌ ذكر كرده‌ است‌.
آثار: عمدة ذوي‌ الالباب‌ و البصائر لحل‌ مبهمات‌ الاشياء و النظاير، نسخه‌هايى‌ از آن‌ در اوقاف‌ بغداد (نك: اسعد طلس‌، شم 822) و در مصر (ازهريه‌) 2/208)، و در الجزائر، موصل‌ و رامپور (نك: موجود است‌؛ جامع‌ للمسائل‌ المهمات‌ فى‌ الاحكام‌ معين‌ لمن‌ ابتلى‌ بفصل‌ الخصومات‌ من‌ الفضلاء كه‌ نسخة خطى‌ آن‌ در كتابخانة بريل‌ ليدن‌ موجود است‌ (هوتسما، شم 486 )؛ العجالة فى‌ حكم‌ بيع‌ العدة و الامانة و السؤل‌ و المراد فى‌ جواز استعمال‌ المسك‌ و العنبر و الزباد كه‌ نسخة آن‌ دو در همان‌ كتابخانه‌ موجود است‌؛ الاقوال‌ المرضية فى‌ تحقيق‌ حكم‌ الاقتداء بالمخالف‌ و ما كان‌ عمت‌ به‌ البلية؛ رد قول‌ العنيد بجواز الاقتداء بالمخالف‌ فى‌ العيد؛ رسالة الطلاق‌ المعلق‌ بالعباد؛ رسالة فى‌ الفرائض‌، رفع‌ الاذرعى‌ فيما تدر بالعيار؛ القول‌ الازهر فيما يفتى‌ به‌ يقول‌ الامام‌ زفر كه‌ نسخ‌ آن‌ در رامپور موجود است‌ (بغدادي‌، 1/34؛ نك: II/647 .(GAL,S, علاوه‌ بر كتب‌ مذكور، محبى‌ (1/20) و بغدادي‌ (1/34) چند كتاب‌ ديگر او را نام‌ برده‌اند.
مآخذ: ازهريه‌، فهرست‌؛ اسعد اطلس‌، محمد، الكشاف‌ عن‌ مخطوطات‌ خزائن‌ كتب‌ الاوقاف‌، بغداد، 1372ق‌/1953م‌؛ بغدادي‌، اسماعيل‌، هدية العارفين‌، استانبول‌، 1945م‌؛ محبى‌، محمد امين‌، خلاصة الاثر، بولاق‌، 1284ق‌/1867م‌؛ نيز:
GAL,S; Houtsma, M., Catalogue d'une collection de manuscrits arabes et turcs, Leiden, 1886.
قهار مقيمى‌ (رب) 24/8/76
ن‌ * 2 * (رب) 28/8/76