اِبْن‌ِ بَرّي‌، ابوالحسن‌ على‌ بن‌ محمد بن‌ على‌ بن‌ محمد بن‌ حسين‌ رباطى‌ مالكى‌ (ح‌ 660 -731ق‌/ح‌1263-1331م‌)، لغوي‌ و مقري‌. از زندگى‌ وي‌ اطلاع‌ چندانى‌ در دست‌ نيست‌. در تازه‌، يكى‌ از شهرهاي‌ مراكش‌ زاده‌ شد (كنون‌، 1/219). علوم‌ اسلامى‌ عصر خويش‌ را به‌ خوبى‌ فراگرفت‌ و در قرائات‌ مختلف‌ قرآن‌ استاد شد، و بعد از آنكه‌ مدتى‌ در محكمه‌ عنوان‌ شاهد عدل‌ داشت‌، مسئول‌ ديوان‌ انشاء «تازه‌» شد و تا هنگام‌ مرگ‌ در اين‌ سمت‌ باقى‌ ماند ( 2 EI).
آثار او بدين‌ قرار است‌: 1. الدرر اللوامع‌ فى‌ اصل‌ مقرأ الامام‌ نافع‌، كه‌ در 697ق‌/1298م‌ تأليف‌ آن‌ را به‌ پايان‌ رسانيده‌ است‌. اين‌ اثر ارجوزه‌اي‌ است‌ درباره‌ قرائت‌ نافع‌ در 242 بيت‌، كه‌ بارها در قاهره‌ و تونس‌ در جزو مجموعه‌هاي‌ مربوط به‌ علوم‌ قرآنى‌ چاپ‌ شده‌ است‌ (همانجا)، و نسخه‌هايى‌ خطى‌ از آن‌ در كتابخانه‌هاي‌ مختلف‌ جهان‌ وجود دارد؛ 2. فى‌ مخارج‌ الحروف‌، ارجوزه‌اي‌ در 30 بيت‌ كه‌ نسخه‌ خطى‌ آن‌ در كتابخانه‌ سلطنتى‌ برلن‌ موجود است‌ ( آلوارت‌، شم 548 )؛ 3. الكافى‌ فى‌ علم‌ القوافى‌ كه‌ بغدادي‌ به‌ او نسبت‌ داده‌ است‌ (2/259؛ قس‌: كحاله‌، 7/221).
مآخذ: بغدادي‌، اسماعيل‌، ايضاح‌ المكنون‌، استانبول‌، 1971م‌؛ كحاله‌، عمررضا، معجم‌ المؤلفين‌، بيروت‌، 1376ق‌؛ گنون‌، عبدالله‌، النبوغ‌ المغربية فى‌ الا´دب‌ العربى‌، بيروت‌، 1395ق‌/1975م‌؛ نيز: Ahlwardt; EI 2 .
قهار مقيمى‌ (رب) 23/7/76
ن‌ * 2 * (رب) 30/7/76