اِبْن‌ِ بَرْدِس‌، عمادالدين‌ ابوالفداء اسماعيل‌ بن‌ محمد بن‌ بردس‌ بن‌ رسلان‌ بعلبكى‌ حنبلى‌ (جمادي‌ الا¸خر 725- شوال‌ 786/ مة 1325- دسامبر 1384)، محدث‌، مقري‌ و نظم‌پرداز. در آغاز از قطب‌ الدين‌ ابوالفتح‌ يونينى‌ دانش‌ آموخت‌، آنگاه‌ راهى‌ دمشق‌ شد و از مشايخ‌ وقت‌ همچون‌ قاسم‌ بن‌ عساكر، ابن‌ زراد، ابن‌ شحنه‌ و ديگران‌، اجازت‌ يافت‌. سپس‌ در حلب‌ اقامت‌ گزيد و در آنجا از ابراهيم‌ بن‌ شهاب‌ محمود و سليمان‌ بن‌ مطوع‌ حديث‌ فراگرفت‌ و به‌ تدريس‌ پرداخت‌ (ابن‌ حجر، 1/450). وي‌ يكى‌ از استادان‌ قاضى‌ شرف‌الدين‌ ابوالفتح‌ بعلى‌ معروف‌ به‌ ابن‌ السقيف‌ و محمد بن‌ خطيب‌ بود (ابن‌ قاضى‌، 4/142؛ ابن‌ عماد، 6/287) و به‌ دينداري‌، صيانت‌ نفس‌ و حسن‌ خلق‌ شهرت‌ داشت‌ و جمعى‌ كثير از جمله‌ فرزندش‌، تاج‌ الدين‌ از محضر او بهره‌ بسيار بردند (ابن‌ فهد، 167).
مهم‌ترين‌ آثار ابن‌ بردس‌، كه‌ همة آنها به‌ صورت‌ نسخة خطى‌ است‌، بدين‌ قرار است‌: 1. اعلام‌ فى‌ وفيات‌ الاعلام‌ كه‌ در آن‌ ابن‌ بردس‌ طبقات‌ الحفاظ ذهبى‌ را به‌ نظم‌ درآورده‌ است‌ (سيد، 2/23-24)؛ 2. الانتخاب‌ فى‌ اختصار كشف‌ النقاب‌ كه‌ خلاصه‌اي‌ است‌ از كشف‌ النقاب‌، تأليف‌ صلاح‌ الدين‌ علائى‌ (د 761ق‌/1359م‌). مصنف‌ محدثان‌ را به‌ 4 گروه‌، يعنى‌ كسانى‌ كه‌ به‌ ترتيب‌ بيش‌ از هزار حديث‌، ميان‌ هزار تا 100 حديث‌، ميان‌ 100 تا 10 حديث‌ و كمتر از 10 حديث‌ نقل‌ كرده‌اند، تقسيم‌ نموده‌ و به‌ هر گروه‌يابى‌ را اختصاص‌ داده‌ است‌ (دارالكتب‌ المصرية، 1/168؛ آربري‌، )؛ II/90 3. بغية الاريب‌ فى‌ اختصار التهذيب‌، كه‌ صورت‌ مختصر تهذيب‌ الكمال‌ مزي‌ است‌. ابن‌ بردس‌ اسامى‌ همه‌ رجال‌ تهذيب‌ را در آن‌ آورده‌، ولى‌ گاه‌ برخى‌ از انساب‌ آنان‌ را حذف‌ كرده‌ است‌ (سيد، 2/47)؛ 4. الكفاية فى‌ نظم‌ النهاية، كه‌ در آن‌، كتاب‌ النهاية فى‌ غريب‌ الحديث‌، اثر ابن‌ اثير به‌ نظم‌ درآمده‌ است‌ و نسخه‌اي‌ از آن‌ در برلين‌ نگهداري‌ مى‌شود، )؛ GAL,S,II/439) 5. نظم‌ القناعة فيمن‌ روي‌ لا´هل‌ الجماعة، منظومه‌اي‌ است‌ دربارة رجال‌ حديث‌ كه‌ بنا به‌ گفته‌ آربري‌ تاكنون‌ نسخه‌ ديگري‌ از آن‌ به‌ غير از نسخه‌اي‌ كه‌ در كتابخانه‌ چستربيتى‌ نگهداري‌ مى‌شود، به‌ دست‌ نيامده‌ است‌؛ 6. وسيلة المتلفظ الى‌ كفاية المتحفظ، حاجى‌ خليفه‌ (2/2010) و سپس‌ بستانى‌، بى‌ آنكه‌ توضيحى‌ دربارة اين‌ كتاب‌ بدهند، آن‌ را جزو آثار ابن‌ بردس‌ به‌ شمار آورده‌اند.
مآخذ: ابن‌ حجر عسقلانى‌، احمد، الدرر الكامنة، حيدرآباد دكن‌، 1392ق‌؛ ابن‌ عماد، عبدالحى‌، شذرات‌ الذهب‌، قاهره‌، 1351ق‌؛ ابن‌ فهد، محمد، «لحظ الالحاظ بذيل‌ طبقات‌ الحفاظ» در ذيل‌ تذكرة الحفاظ للذهبى‌، بيروت‌، دار احياء التراث‌ العربى‌؛ ابن‌ قاضى‌، احمد، طبقات‌ الشافعية، به‌ كوشش‌ عبدالعليم‌ خان‌، حيدرآباد دكن‌، 1980م‌؛ حاجى‌ خليفه‌، كشف‌ الظنون‌، تهران‌، 1387ق‌؛ دارالكتب‌ المصرية، خطى‌؛ سيد؛ خطى‌؛ نيز: Arberry; GAL,S.
ابوالفتح‌ حكيميان‌ تايپ‌ و ن‌ * 1 * (رب) 14/7/76
ن‌ * 2 * (رب) 20/7/76