اِبْن‌ِ بُذوخ‌، يا بدوح‌، ابوجعفر عمر بن‌ على‌ بن‌ البذوخ‌ قلعى‌ مغربى‌ (د 576ق‌/1180م‌). ابن‌ بذوخ‌ در اواخر سدة 5 ق‌ در يكى‌ از قلعه‌هاي‌ مغرب‌ زاده‌ شد و از اين‌ رو به‌ قلعى‌ شهرت‌ يافت‌ (لكلرك‌، .(II/40
در جوانى‌ به‌ دمشق‌ رفت‌ و با مطالعة كتب‌ پزشكى‌ از نظرات‌ پزشكان‌ بزرگ‌ پيشين‌ مانند بقراط، جالينوس‌، ديسكوريدس‌ و ابن‌ سينا، در شناخت‌ بيماريها و درمان‌ آنها آگاهى‌ يافت‌. وي‌ در محلة لبادين‌ دمشق‌ دكان‌ عطاري‌ گشود كه‌ در آن‌ نسخه‌ مى‌پيچيد و تركيبات‌ دارويى‌ چون‌ قرص‌، حب‌ و گرد مى‌ساخت‌ و بيماران‌ را نيز مى‌پذيرفت‌. ابن‌ بذوخ‌ ادوية مفرده‌ و مركبه‌ را خوب‌ مى‌شناخت‌. وي‌ در پايان‌ زندگى‌ ناتوان‌ گرديد، چنانكه‌ از حركت‌ بازماند. با اينهمه‌ او را بر تخت‌ روان‌ به‌ دكانش‌ مى‌بردند و همچنان‌ به‌ كار مى‌پرداخت‌، اما پس‌ از چندي‌ بينايى‌ خود را نيز از دست‌ داد و خانه‌ نشين‌ شد. ابن‌ بذوخ‌ به‌ علم‌ حديث‌ آشنايى‌ داشت‌ و شعر نيز مى‌سرود. ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ ابياتى‌ از دو قصيدة وي‌ را، يكى‌ در مرگ‌ و معاد و طلب‌ آمرزش‌ و ديگري‌ در تمجيد از كتب‌ جالينوس‌ نقل‌ كرده‌ است‌ (3/257- 258).
وي‌ بيش‌ از 80 سال‌ زيست‌ و در دمشق‌ درگذشت‌. از تأليفات‌ او ارجوزه‌ در شرح‌ فصول‌ بقراط، ارجوزه‌ در شرح‌ كتاب‌ تقدمة المعرفة بقراط، كتاب‌ ذخيرة الالباء المفرد فى‌ التأليف‌ عن‌ الاشباه‌ و حاشيه‌ بر قانون‌ ابن‌ سينا را بر شمرده‌اند (همو، 3/258). حاجى‌ خليفه‌، كتاب‌ پزشكى‌ ديگري‌ را با عنوان‌ لطائف‌ الانوار به‌ وي‌ نسبت‌ مى‌دهد (3/1552). از سرنوشت‌ تأليفات‌ او اطلاعى‌ در دست‌ نيست‌.
مآخذ: ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌، احمد، عيون‌ الانباء فى‌ طبقات‌ الاطباء، بيروت‌، 1957م‌؛ حاجى‌ خليفه‌، كشف‌ الظنون‌، استانبول‌، 1943م‌؛ نيز:
Leclerc, Lucien, Histoire de la m E dicine arabe, New York, 1971.
فاطمه‌ آل‌ مصطفى‌ (رب) 1/7/76
ن‌ * 2 * (رب) 2/7/76