اِبْن‌ِ اَهْدَل‌، ابوبكر بن‌ ابى‌القاسم‌ بن‌ احمد بن‌ محمد يمنى‌ (984- 1035ق‌/1576-1626م‌)، زاهد، مدرس‌، مفتى‌ و شاعر، وي‌ از خاندان‌ اهدل‌ بود كه‌ در تاريخ‌ به‌ تصوف‌ و تفقه‌ شهرت‌ دارند و سلسله‌ نسبش‌ با اختلاف‌ روايات‌، به‌ عون‌ بن‌ موسى‌ كاظم‌(ع‌) مى‌رسد (محبى‌، 1/64، 67).
خود وي‌ زندگى‌ نامه‌اش‌ را در كتابى‌ به‌ نام‌ نفحة المندل‌ درج‌ كرده‌ و در آن‌ زادگاه‌ خويش‌ را حلّة شام‌، كه‌ آرامگاه‌ نياكانش‌ در آن‌ قرار داشته‌، ذكر كرده‌ است‌ (همو، 1/67؛ نامة دانشوران‌، 6/271-272). وي‌، به‌ تصريح‌ خود، در ذيحجة 988/ژانوية 1581 همراه‌ پدر از حله‌ به‌ قرية سلامه‌ رفت‌ و در آنجا قرآن‌ را از شيخ‌ صالح‌ احمد بن‌ ابراهيم‌ مزجاجى‌ فراگرفت‌، تا آنجا كه‌ حافظ و قاري‌ و معلم‌ قرآن‌ شد، سپس‌ عازم‌ زبيد گرديد. در آنجا فقه‌ را از محمد بن‌ عباس‌ و نحو را از محمد بن‌ يحيى‌ آموخت‌ و از مشايخ‌ وقت‌ هم‌ چون‌ تاج‌الدين‌ نقشبندي‌ شفاهاً و كتباً اجازه‌ دريافت‌ داشت‌ (محبى‌، 65 -66؛ نامة دانشوران‌، 272-273).
آثار: عناوين‌ آثار منظوم‌ و منثور او كه‌ در منابع‌ مختلف‌ ذكر شده‌ به‌ قرار زير است‌: 1. الاحساب‌ العلية فى‌ الانساب‌ الاهدلية كه‌ تاريخ‌ خاندان‌ اوست‌ (بغدادي‌، 1/32)؛ 2. الدّرة الباهرة فى‌ التحدث‌ بشى‌ء من‌ نعم‌الله‌ الباطنة و الظاهرة كه‌ در آن‌ ضمن‌ شرح‌ فوائد تصنيف‌، به‌ پاره‌اي‌ آثار خود نيز اشاره‌ كرده‌ است‌ (نامة دانشوران‌ 6/274؛ بغدادي‌، 1/456)؛ 3. اصطلاحات‌ الصوفية، كه‌ منظوم‌ است‌ (كحاله‌، 3/69)؛ 4. البيان‌ و الاعلام‌ بمهمات‌ احكام‌ اركان‌ الاسلام‌ (بغدادي‌، 1/207)؛ 5. التعليق‌ و المضبوط فيما للوضوء كالغسل‌ من‌ الشروط (بغدادي‌، 1/298)؛ 6. شرحان‌ على‌ قصيدة ابن‌ بنت‌ الميلق‌؛ 7. منظومة فى‌ السواك‌؛ 8. نظم‌ التحرير فى‌ الفقه‌؛ 9. نظم‌التحفة؛ 10. نظم‌الورقات‌ (نامة دانشوران‌، 6/274)؛ 11. نفحةالمندل‌ فى‌ تراجم‌سادةالاهدل‌ (بغدادي‌،2/671؛ بستانى‌، 2/357؛كحاله‌،3/69)؛ 12. الوفود ( بستانى‌، 2/352).
مآخذ: بستانى‌ ف‌؛ بغدادي‌، اسماعيل‌، ايضاح‌ المكنون‌، استانبول‌، 1945-1947م‌؛ كحاله‌، عمررضا، معجم‌ المؤلفين‌، بيروت‌، 1376ق‌/1957م‌؛ محبى‌، محمدامين‌، خلاصة الاثر، قاهره‌، 1284ق‌؛ نامة دانشوران‌، قم‌، دارالفكر. ابوالفتح‌ حكيميان‌ تايپ‌ مجدد و ن‌ * 1 * (رب) 2/6/76
ن‌ * 2 * (رب)