اِبْن‌ِ اِمام‌ِ الْكامِليّه‌، كمال‌الدين‌ محمد بن‌ محمد بن‌ عبدالرحمان‌ شافعى‌ (808 -874ق‌/1405- 1469م‌)، فقيه‌، اديب‌، محدث‌ و مفسر مصري‌. او، پدر، نيا و نياي‌ پدرش‌ امامت‌ مدرسة كامليّه‌ را در مصر به‌ عهده‌ داشته‌اند (سخاوي‌، 9/93).
محمد در قاهره‌ متولد شد. مقدمات‌ علوم‌، نحو، حساب‌، منطق‌ و اصول‌ فقه‌ را در همانجا فراگرفت‌ و پس‌ از آن‌ فقه‌ را نزد فقيهانى‌ چون‌ برماوي‌، بارنباري‌ و شرف‌ سبكى‌ آموخت‌ (همانجا). از برخى‌ محدثان‌ بنام‌ آن‌ روزگار از جمله‌ ولى‌الدين‌ عراقى‌، واسطى‌، ابن‌ جزري‌، (سيوطى‌، 163)، و نيز از ابوالفتح‌ مراغى‌ و تقى‌ بن‌ فهد در مكه‌، و تقى‌ قلقشندي‌ در بيت‌ المقدس‌، و نيز از ديگران‌ در مدينه‌ حديث‌ شنيد و «صحاح‌ سته‌» را فراگرفت‌ و خود در حديث‌ توانا شد، چنانكه‌ بسياري‌ از طالبان‌ علم‌ آن‌ روزگار حديث‌ را نزد او آموختند (سخاوي‌، همانجا). وي‌ كه‌ در قاهره‌ اقامت‌ داشت‌، پس‌ از زين‌العابدين‌ مناوي‌ سرپرستى‌ و نظارت‌ بر موقوفات‌ آرامگاه‌ شافعى‌ را به‌ عهده‌ گرفت‌ و هم‌ در روزگار او اين‌ بنا بازسازي‌ شد (همو، 9/94). از او براي‌ تدريس‌ در بيت‌ المقدس‌ دعوت‌ شد، اما نپذيرفت‌. نيز سلطان‌ خُشقدم‌ كرسى‌ قضاي‌ شافعيان‌ را به‌ او پيشنهاد كرد، ولى‌ او تن‌ زد (همانجا). او بارها براي‌ انجام‌ مراسم‌ حج‌ به‌ مكه‌ و نيز به‌ قصد زيارت‌ آرامگاه‌ حضرت‌ ابراهيم‌ و قدس‌ به‌ بيت‌المقدس‌ سفر كرد. در اواخر زندگى‌ نيز سفري‌ به‌ حجاز كرد و در همين‌ سفر درگذشت‌ و او را در «رأس‌ ثغرة حامد» به‌ خاك‌ سپردند (همو، 9/94- 95).
ابن‌ امام‌ الكامليه‌ در نحو، فقه‌ و حديث‌ آثاري‌ دارد. دو كتاب‌ از او در دست‌ است‌ كه‌ عبارتند از بُغية الرّاوي‌ فى‌ ترجمة الامام‌ النواوي‌، نسخ‌ خطى‌ آن‌ در جاهاي‌ مختلف‌ از جمله‌ در تركيه‌ موجود است‌ (جامعه‌، 4(1)/24- 25)؛ شرح‌ الورقات‌ (در فقه‌)، نسخه‌هاي‌ خطى‌ آن‌ در برخى‌ جاها از جمله‌ در كتابخانة مركزي‌ دانشگاه‌ تهران‌ هست‌ (مركزي‌، 17/495-496). آثار ديگري‌ نيز به‌ او منسوب‌ است‌ كه‌ از آنها اطلاعى‌ در دست‌ نيست‌.
مآخذ: جامعه‌، خطى‌؛ سخاوي‌، محمد، الضوء اللامع‌، قاهره‌، 1355ق‌؛ سيوطى‌، عبدالرحمان‌، نظم‌ العقيان‌ فى‌ اعيان‌ الاعيان‌، به‌ كوشش‌ فيليپ‌ حتى‌، نيويورك‌، 1927م‌؛ مركزي‌، خطى‌. حسن‌ يوسفى‌ اشكوري‌ تايپ‌ مجدد و ن‌ * 1 * (رب) 20/5/76
ن‌ * 2 * (رب) 29/5/76