responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 3  صفحه : 1116
ابن حميده
جلد: 3
     
شماره مقاله:1116



اِبْن‌ِ حُمَيْده‌، ابوعبدالله‌ (ياقوت‌، ادبا، 18/252؛ ابوعبيدالله‌) محمد بن‌ على‌ (486-550ق‌/1093- 1155م‌)، نحوي‌، اديب‌، لغوي‌ حلّى‌. انتساب‌ او به‌ حلّه‌ بى‌گمان‌ به‌ لحاظ سكنى‌، و نه‌ تولد وي‌ در آن‌ شهر بوده‌ است‌، زيرا اين‌ شهر را سيف‌الدوله‌ صدقة بن‌ منصور بن‌ دُبَيْس‌ در 495ق‌ يعنى‌ 9 سال‌ پس‌ از تولد ابن‌ حميده‌ بنا نهاد (همو، بلدان‌، 2/322-323). ابن‌ حميده‌ در شهر خود نزد شيخى‌ معروف‌ به‌ خُزيمه‌ به‌ فراگيري‌ علوم‌ گوناگون‌ پرداخت‌ و سپس‌ در بغداد نزد ابن‌ خشاب‌ نحو آموخت‌ و در اين‌ علم‌ تبحر يافت‌ (ابن‌ قفطى‌، 3/185؛ ابن‌ قاضى‌ شهبه‌، 191). او شعر نيز مى‌سرود و ابن‌ قفطى‌ (همانجا) شعر او را به‌ نيكويى‌ ستوده‌ است‌، اما از تمام‌ اشعار او بيش‌ از 5 بيت‌ به‌ دست‌ ما نرسيده‌ است‌ (ياقوت‌، ادبا، 18/252-253؛ صفدي‌، 4/154).
آثار: 1. الادوات‌ فى‌ النحو، 2. الروضة فى‌ النحو، 3. شرح‌ ابيات‌ الجمل‌، تأليف‌ ابوبكر بن‌ سراج‌، 4. شرح‌ التصريف‌، تأليف‌ ابن‌ جنى‌، 5. شرح‌ اللمع‌، تأليف‌ ابن‌ جنى‌، 6. شرح‌ المقامات‌، تأليف‌ حريري‌. 7. الفرق‌ بين‌ الضاد و و الظاء (ياقوت‌، ادباء، 18/252؛ صفدي‌، 4/153-154؛ فيروزآبادي‌، 237- 238؛ سيوطى‌، 1/173)، 8. كتاب‌ الطاء (حاجى‌ خليفه‌، 2/1435)، 9. كتاب‌ الفَرْق‌ (همو، 2/1446؛ بغدادي‌، 2/92). تا آنجا كه‌ روشن‌ است‌، از اين‌ 9 كتاب‌ منسوب‌ به‌ ابن‌ حميده‌ كه‌ غالباً شرح‌ آثار ديگران‌ است‌، هيچ‌ كدام‌ به‌ جاي‌ نمانده‌ است‌.
مآخذ: ابن‌ قاضى‌ شهبه‌، ابوبكر، طبقات‌ النحاة و اللغويين‌، به‌ كوشش‌ محسن‌ غياض‌، نجف‌، 1973م‌؛ ابن‌ قفطى‌، على‌، انباء الرواة، به‌ كوشش‌ محمدابوالفضل‌ ابراهيم‌، قاهره‌، 1955م‌؛ بغدادي‌، هدية؛ حاجى‌ خليفه‌، كشف‌؛ سيوطى‌، بُغية الوُعاة، به‌ كوشش‌ محمد ابوالفضل‌ ابراهيم‌، قاهره‌، 1384ق‌/1964م‌؛ صفدي‌، خليل‌، الوافى‌ بالوفيات‌، به‌ كوشش‌ س‌. ددرينگ‌، بيروت‌، 1974م‌؛ فيروزآبادي‌، محمد، البُلغة، به‌ كوشش‌ محمد مصري‌، دمشق‌، 1972م‌؛ ياقوت‌، ادبا؛ همو، بلدان‌. زهرا خسروي‌ (رب) 31/3/77
ن‌ * 2 * (رب) 20/4/77
 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 3  صفحه : 1116
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست