اِبْراهيم‌ِ غافِقى‌، ابواسحاق‌بن‌ احمدبن‌ عيسى‌ (641 -716ق‌/ 1243-1316م‌)، نحوي‌، قاري‌ و فقيه‌ مالكى‌. در اِشبيله‌ (سِويل‌) زاده‌ شد و در سَبْتَه‌ درگذشت‌ و به‌ همين‌ سبب‌ وي‌ را اشبيلى‌ و سَبْتى‌ گفته‌اند. علت‌ انتساب‌ او به‌ غافق‌، از قلعه‌هاي‌ نزديك‌ اشبيليه‌، دانسته‌ نيست‌. اندك‌ اطلاعى‌ كه‌ از او هست‌، در همة مآخذ به‌ يكسان‌ تكرار شده‌ است‌ و آن‌ نيز بايد همان‌ روايتى‌ باشد كه‌ شاگرد وي‌ ابوالقاسم‌بن‌ عمران‌ حضرمى‌ براي‌ ذهبى‌ نقل‌ كرده‌ و ابن‌ حجر خلاصة آن‌ را آورده‌ است‌ (1/12). وي‌ در آغاز كودكى‌، در اشبيليه‌ مى‌زيست‌ و چون‌ اسپانياييها بر آن‌ شهر چيره‌ شدند، وي‌ را در 646ق‌/1248م‌ به‌ سبته‌ در ساحل‌ تونس‌ بردند. در آنجا به‌ آموختن‌ حديث‌، فقه‌ و نحو پرداخت‌ و قرآن‌ را به‌ 7 قرائت‌ فراگرفت‌ و بعدها كتابى‌ نيز دربارة قرائت‌ نافع‌ نوشت‌، اما بيشتر به‌ صرف‌ و نحو همت‌ گماشت‌ و كتاب‌ سيبويه‌ را نزد استاد خواند و سرانجام‌ به‌ زباندانى‌ در سراسر مغرب‌ نامور شد. شرحى‌ بر كتاب‌ الجمل‌ زجاجى‌ (د 339ق‌/950م‌) به‌ وي‌ نسبت‌ داده‌اند.

ما~خذ: ابن‌ حجر عسقلانى‌، احمد، الدررالكامنة، حيدرآباد دكن‌، 1392ق‌؛ ابن‌ عماد، عبدالحى‌، شذرات‌ الذهب‌، قاهره‌، 1351ق‌. 6/38؛ تونكى‌، محمودحسن‌، معجم‌ المصنفين‌، بيروت‌، 1344ق‌، 3/52، 53؛ حاجى‌ خليفه‌، كشف‌ الظنون‌، استانبول‌، 1941م‌، 1/604؛ سوطى‌، جلال‌الدين‌، بغيةالوعاة، به‌ كوشش‌ محمدابوالفضل‌ ابراهيم‌، قاهره‌، 1384ق‌، 1/405؛ يافعى‌، عبدالله‌، مرا¸ة الجنان‌، بيروت‌، 1390ق‌، 4/256.

آذرتاش‌ آذرنوش‌
تايپ‌ مجدد و ن‌ * 1 * زا
ن‌ * 2 * زا