آمِنه، بنت شَرید، از زنان نامآور شیعی کوفه، همسر عمروبن حَمِق خُزاعی (د
50ق/670م)، که هر دو در شمار یاران وفادار علیبن ابیطالب(ع) بودند. آمنه در فصاحت
گفتار اشتهار تاریخی دارد. پس از شهادت حضرت امیر(ع)، معاویه بن ابیسفیان اقدامات
گستردهای را به منظور دستگیری و کشتار شیعیان وی آغاز کرد و عمروبن حمق نیز از
کسانی بود که مورد تعقیب قرار گرفت، اما توانست بگریزد و پنهان شود. از اینرو به
فرمان معاویه، آمنه را دستگیر ساختند و در دمشق به زندان افکندند تا وی را به تبری
از تشیع وادارند، اما آمنه همچنان به عقیدۀ خویش استوار ماند. دو سال بعد، عمرو در
موصل و در حال بیماری به دست مأموران معاویه افتاد و کشته شد. سرش را به دمشق بردند
و به دستور معاویه برای درهم شکستن مقاومت آمنه، پیش روی او نهادند، اما این کار نه
تنها روحیۀ آمنه را متزلزل نکرد بلکه موجب شد که وی با فصاحت و بلاغت به وصف شوهر
خویش و لعن معاویه پردازد. پس از آن او را آزاد و به سوی کوفه روانه ساختند. آمنه
در میان راه و ظاهراً به بیماری طاعون درگذشت، اما محتمل است که به دستور معاویه
مسموم شده باشد.
مآخذ: ابن ابی طیفور، احمد، بلاغات النساء، بیروت، 1972م، صص 87-89؛ ابن عساکر، علی
بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، به کوشش سکینه الشهابی، دمشق، 1981م، ص 43؛ امین، محسن،
اعیان الشیعه، بیروت، 1983م، 2/95؛ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، چ 3، 1382ق،
1/18؛ شابشتی، علیبن محمد، الدیارات، به کوشش کورکیس عواد، بغداد، 1951م، صص
114-115؛ کحاله، عمررضا، اعلام النساء، بیروت، 1984م، 1/11-13؛ محلاتی، ذبیح اللـه،
ریاحین الشریعه، تهران، 1364ش، 3/326-327.
کاظم موسوی بجنوردی