آملی، عزّالدّین بن جعفربن شمس‌الدّین، از علمای مازندران در سدۀ 10ق/16م. وی از معاصران و همدرسان محقق کَرَکی (د 940ق/1533م) و ابراهیم بن سلیمان قطیفی (د پس از 945ق/1538م) بوده است و هر سه تن از درس علی بن هلال جزایری، از شیوخ اجازات سدۀ 9، 10ق، بهره برده‌اند. آملی در ساری درگذشت و آرامگاه وی در بیرون آن شهر زیارتگاه است. از آثار عزالدین آملی این کتابها یاد شده است: 1. حسنیه در اصول دیو و فروع عبادی آن به فارسی که آن را برای تاج‌الدین اقا حسن وزیر مازندران نوشته است؛ 2. ترجمۀ شرح نهج‌البلاغه تألیف ابن میثم بحرینی (د 679ق/1280م) که آن را در 944ق/1537م به پایان رسانیده است. نسخه‌هایی خطی از نیمۀ اول این کتاب در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی و سپهسالار (سابق) موجود است؛ 3. شرح یک رباعی از شهاب‌الدین عمر سهروردی (ز 632ق/1234م) که چاپ شده است؛ 4. لمعه در نکاح دائم و متعه به فارسی که در 4 باب است و نسخه‌های خطی از آن در کتابخانه مرکزی و ملی ملک موجود است. ملامیر قاری گیلانی آن را به عربی ترجمه کرده و در کتاب زبده الحقایق که در 1000ق/1591م نوشته، گنجانیده است.
مآخذ: آستان قدس، فهرست، 1/25؛ آقابزرگ، الذریعه، 1/222-223، 4/213، 7/20، 9/478، 12/25، 14/135، 18/353؛ افندی اصفهانی، عبداللـه، ریاض العلماء به کوشش محمود مرعشی و احمد حسینی، قم، 1401ق، 3/312؛ سپهسالار، خطی، 2/57؛ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، بیروت، 6/279؛ مدرس، محمدعلی، ریحانه الادب، تبریز، 1346ش، 1/64.
بخش معارف اسلامی