آمِدی، رجب بن احمد قیصری رومی حنفی (د پس از 1078ق/1667م)، دانشمند مشهور اهل
سنّت. در آمِد (دیار بکر) دیده به جهان گشود. برخی او را بروسی، منسوب به بروسه یا
بورسه (شهری در ترکیۀ کنونی) میدانند. در قیصریه (قیساریه) دانش آموخت و سپس به
شهری از توابع ازمیر رفت و بنابر آنچه در پایان کتاب خود جامعُ الازهار آورده، در
جامع عتیق آن شهر به وعظ پرداخت و در همین زمان به تألیف کتاب همت گماشت و سرانجام
در همانجا درگذشت و در دارالحدیث به خاک سپرده شد.
آثـار: از آمدی دو کتاب در دست است: 1. جامع الازهار و لطائف الاخبار، مشتمل بر
مواعظ و اخلاق به زبان عربی در 97 یا 99 باب که در 1060ق/1650م از تألیف آن فراغت
یافته است. نسخههای خطی کتعددی از این کتاب موجود است: کتابخانۀ دانشگاه لوس
آنجلس، کتابت در تاریخ 8 محرم 1181ق؛ کتابخانۀ آیت اللـه مرعشی (قم)، کتابت در سدۀ
11ق؛ کتابخانۀ دانشگاه الازهر (قاهره)، کتابت در 1165ق؛ کتابخانۀ اوقاف (بغداد)؛ 2.
الوسیلهُ الاحمدیّه و الذّریعه السّرمدیّه که شرحی است بر کتاب الطّریقه المحمدیّه،
نوشتۀ محمدبن پیر علی بِرْکِلی یا برکوی (929-981ق/1523-1573م). آمدی در
1078ق/1667م از تألیف این کتاب فراغت یافته است. این کتاب در 1318ق/1900م در
استانبول، در حاشیۀ البریقه المحمودیه چاپ شده است.
مآخذ: آستان قدس، فهرست، 6/507، 582؛ ازهریه، فهرست، 3/555-556، 650؛ بروسه لی،
محمدطاهر، عثمانلی مؤلفلری، 1/314-315؛ بغدادی، اسماعیل پاشا، هدیه العارفین،
استانبول، 1951م، 1/365-366؛ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، 1984م، 3/18؛ سرکیس،
معجم المطبوعات، 2/1806-1807؛ طلس، محمداسعد، الکشاف عن المخطوطات، بغداد،
1372ق/1953م، ص 136؛ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، بیروت، 4/152؛ مرعشی، خطی،
7/170؛ مرکزی و مرکز اسناد، خطی، 11/182-183.
جعفر شعار