responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 15  صفحه : 5894
ترکی، ابوالحسن
جلد: 15
     
شماره مقاله:5894

تُرْکی، ابوالحسن علی بن بَکْمَش بن عبدالله عِزّی معروف به فخر ترکی (ربیع‌الاول 563- شعبان 626/ دسامبر 1167- ژوئیۀ 1229)، ادیب و عالم نحوی. پدرش از وابستگان عزالملک وزیر سلطان برکیارق سلجوقی بود که پس از قتل او در واسط به بغداد رفت و در خدمت مجدالدین بن صاحب، استاددار خلیفه درآمد (ابن نجار،3/222؛ ابن فوطی، 4(3)/237؛ نیز نک‍ : جواد، 57).
ترکی در بغداد به دنیا آمد و در همانجا نحو عربی و نیز قرآن را فرا گرفت، حتى گفته‌اند آن‌را در 55 روز حفظ کرد. وی پس از تکمیل آموزشهای رایج قرآنی به تعلیم قرآن به کودکان مشغول شد. او در بغداد از ابوبکر حازمی، ابوالفتح ابن شاتیل و دیگران حدیث شنید (ابن صابونی، 58؛ ابن نجار، همانجا؛ منذری، 3/249؛ ابن فوطی، 4(3)/238)؛ پس از آن به دمشق رفت، اگرچه تاریخ این سفر در منابع ذکر نشده، اما از آنجا که ابن نجار از سفر مجدد او به بغداد در 609ق/1212م یاد کرده
(همانجا)، می‌بایست لااقل چندسالی قبل از این تاریخ به دمشق رفته باشد.
ترکی در دمشق صاحب ثروت و مکنت شد و برای تکمیل تحصیلات خویش به مصاحبت ابوالیمن کندی درآمد و نزد همو بود که در علوم مختلف ادبی تبحر یافت و سرانجام در همانجا درگذشت (ابن نجار، 3/223-224؛ ابن صابونی، 57-59).
در بین منابع تنها منذری (همانجا) او را صاحب تصنیفی در عروض خوانده است. به گفتۀ همو ترکی سفری نیز به مصر داشته است. آنچه از او باقی مانده تنها 6 بیت شعر است که 4 بیت آن را یاقوت آورده (نک‍ : ابن نجار، همانجا)، دو بیت دیگر را نیز صفدی نقل کرده است (نک‍ : 20/167؛ قس: حاجی خلیفه،
1/370، 2/1193، 1624، 1888، 1948).
مآخذ: ابن صابونی، محمد، تکملة اکمال الاکمال، به کوشش مصطفى جواد، بغداد، 1377ق/1957م؛ ابن فوطی، عبدالرزاق، تلخیص مجمع الآداب، به کوشش مصطفى جواد، دمشق، 1416ق؛ ابن نجار، محمد، ذیل تاریخ بغداد، به کوشش قیصر فرح، حیدرآباد دکن، 1398-1406ق؛ جواد، مصطفى، تعلیقات بر تکملة اکمال الاکمال (نک‍: هم‍ ، ابن صابونی)؛ حاجی خلیفه، کشف؛ سیوطی، بغیة الوعاة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، 1384ق/1965م؛ صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، به کوشش احمد ارنؤوط و ترکی مصطفى، بیروت، 1420ق/2000م؛ منذری، عبدالعظیم، التکملة لوفیات النقلة، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، 1408ق/1988م. مریم صادقی
 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 15  صفحه : 5894
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست