بُهْلول، هفته‌نامه‌ای انتقادی و طنزآمیز همراه با کاریکاتور که مدافع و ناشر افکار حزب دمکرات بود. این هفته‌نامه از اوایل سال 1290ش/1911م نخست با مدیریت شیخ علی عراقی منتشر شد و پس از آن، با مدیریت اسدالله خان‌پارسی در 4 صفحه با قطع متوسط و چاپ سنگی در تهران انتشار می‌یافت(باستانی، 462؛ براون، 2/267؛ برزین، 96؛ صدر، 2/36).
صفحات 1و4 بهلول ویژۀ کاریکاتور بود و صفحات 2و3 آن، اختصاص به دیگر مطالب داشت. مطالب این نشریه شامل: سرمقاله، شعر(زیرعنوان ادبیات)، اخبار داخله(به شکل فکاهی) و بخش پرطرفداری به نام «کهنه مقویم بهلول» بود(باستانی، همانجا؛ صدر، 2/37؛ محیط طباطبایی، 227-228).
بهلول که با اعلام خط سیاسی خود، یعنی طرفداری از کارگران نشریه‌ای تندرو به‌شمار می‌آمد، خوانندگان بسیاری پیدا کرد، به‌گونه‌ای که تک شماره‌های آن با بهایی بیش از بهای همیشگی نشریه به فروش می‌رسید و شاید بتوان آن را تنها نشریۀ همواره کمیاب در دوران برپایی مجلس دوم دانست(همو، 228؛ کهن، 2/573).
کاریکاتورهای متنوع، نیشدار و پرمعنای آن که همگی گویای رویدادهای زمان خود بودند، موجب می‌شدند که این نشریه همواره در معرض سانسور قرار گیرد و چندین‌بار نیز توقیف شود. از جملۀ این کاریکاتورها یکی در زمینۀ مذاکرۀ وام 6 میلیون تومانی از ممالک دیگر برای به کار انداختن کارهای مملکتی(شم‌ 13)، و دیگری در مقایسۀ آزادی مطبوعاتِ زمان مشروطیت و هنگام استبداد بود(شم‌ 7).
بهلول یک‌بار به سبب چاپ یکی از همین کاریکاتورها توقیف گردید و چاپخانۀ آن تعطیل شد و کارگران چاپخانه نیز مورد تعقیب قرار گرفتند(صدر، 2/38؛ محیط طباطبایی، 229؛ کهن، همانجا). البته این نشریه هربار پس از توقیف، شمارۀ فوق‌العاده‌ای با عنوان فوق‌العادۀ بهلول چاپ می‌کرد و اعتراض خود را به گوش مردم می‌رسانید(صدر، همانجا؛ کهن، 2/575-576).
در7ذیحجۀ1341ق/21ژوئیه1923م نشریۀ بهلول به جای شمارۀ 8 روزنامۀ آزادی به صاحب امتیازی و مدیریت محمود آزادی که در توقیف بود، به چاپ رسید و انتشار آن تا چندین شماره ـ حداقل 17شماره ـ ادامه یافت(سرتیپ‌زاده، 14؛ صدر، همانجا).
مآخذ: باستانی‌پاریزی، محمدابراهیم، «جراید فکاهی در ایران»، مجموعۀ گفتارهایی دربارۀ چندتن از رجال ادب و تاریخ ایران، به کوشش قاسم صافی، تهران، 1357ش، شم‌ 22؛ براون، ادوارد، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دورۀ مشروطیت، ترجمۀ محمد عباسی، تهران، 1337ش؛ برزین، مسعود، شناسنامۀ مطبوعات، تهران، 1371ش؛ سرتیپ‌زاده، بیژن و دیگران، فهرست روزنامه‌های موجود در کتابخانۀ ملی ایران، تهران، 1356ش؛ صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان، 1364ش؛ کهن، گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، تهران، 1360ش؛ محیط طباطبایی، محمد، تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران، تهران، 1366ش.
پیرایۀ یغمایی