responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 12  صفحه : 5126
بنها
جلد: 12
     
شماره مقاله:5126

بَنْها، شهري‌ در جنوب‌ دلتاي‌ نيل‌ و مركز استان‌ قليوبيه‌ در مصر. اين‌ شهر در 0 و 7 عرض‌ شمالى‌ و 1 و 8 طول‌ شرقى‌ و در شمال‌ قاهره‌ در كرانة خاوري‌ رود دمياط ، از شاخه‌هاي‌ رود نيل‌ واقع‌ است‌ «فرهنگ‌...»؛ انكارتا .
بنها از مراكز كشاورزي‌ مصر به‌ شمار مى‌رود و زمينهاي‌ حاصل‌خيز آن‌را در برگرفته‌ است‌. اين‌ كشتزارها توسط كانالهايى‌ از سد دلتاي‌ نيل‌، آبياري‌ مى‌شوند. مهم‌ترين‌ فرآورده‌هاي‌ كشاورزي‌ اين‌ شهر پنبه‌ و گندم‌ است‌. در گذشته‌ باغهاي‌ گل‌ سرخ‌ بنها كه‌ از آن‌ عطر تهيه‌ مى‌شد، معروف‌ بوده‌ است‌. امروزه‌ اين‌ شهر از مراكز صنايع‌ الكترونيك‌ مصر به‌ شمار مى‌رود. بنها بر سر راههاي‌ ارتباطى‌ مصر قرار دارد و قاهره‌ را به‌ مناطق‌ شمالى‌ مصر مرتبط مى‌سازد همانجا. جمعيت‌ اين‌ شهر در 383ش‌/004م‌، 00`74 تن‌ برآورد شده‌ است‌ «فرهنگ‌».
نام‌ بنها برگرفته‌ از واژة قبطى‌ «پَنَهو» است‌ 2 .EIدر منابع‌ دورة اسلامى‌ از اين‌ شهر با نامهاي‌ بِنها ياقوت‌، /48، بَنا بلاذري‌، 04؛ يعقوبى‌، تاريخ‌، /89، بنة العسل‌ ادريسى‌، /33 و بنها العسل‌ مقدسى‌، 4، 94؛ ابن‌ مماتى‌، 10؛ مسبحى‌، 76؛ ابن‌ اياس‌، /15، 25 نيز ياد شده‌ است‌.
پيشينة تاريخى‌: از گذشتة اين‌ شهر در دوران‌ پيش‌ از اسلام‌ آگاهيهاي‌ چندانى‌ در دست‌ نيست‌، اما آثار به‌ دست‌ آمده‌ توسط كشاورزان‌، به‌ هنگام‌ شخم‌ زدن‌، نشان‌ از قدمت‌ اين‌ شهر دارد. بنها در ناحية باستانى‌ اتريب‌ ه م‌ واقع‌ است‌ كه‌ پيشنية آن‌ به‌ 500ق‌م‌ مى‌رسد نك: انكارتا . در دورة استيلاي‌ دولت‌ بيزانس‌ بر مصر اين‌ سرزمين‌ به‌ دو بخش‌ عليا و سفلا تقسيم‌ مى‌شده‌ است‌ وبنها در بخش‌ سفلا واقع‌ بوده‌ است‌ مونس‌، 23.
در طول‌ تاريخ‌، اين‌ شهر اهميت‌ چندانى‌ نداشته‌، و آنچه‌ باعث‌ شهرت‌ آن‌ شده‌، مرغوبيت‌ عسل‌ آن‌ بوده‌ است‌. بنابر روايات‌ اسلامى‌، مقوقس‌ - حاكم‌ قبطى‌ مصر به‌ روزگار رسول‌ اكرم‌ ص‌ - در پاسخ‌نامة آن‌ حضرت‌، مقداري‌ از عسل‌ اين‌ شهر را به‌ همراه‌ هدايايى‌ براي‌ ايشان‌ فرستاده‌ است‌ ابن‌ فقيه‌، 23؛ ابن‌ منظور، ذيل‌ بنه‌؛ ابوعبيد، /08؛ سيوطى‌، /4. در دورة فتوحات‌ اعراب‌ در مصر، پس‌ از فتح‌ فسطاط توسط عمروعاص‌، بنها بنا نيز توسط عمير بن‌ وهب‌ گشوده‌ شد نك: بلاذري‌، همانجا.
در منابع‌ جغرافيانويسان‌ مسلمان‌ از بنها به‌ عنوان‌ شهري‌ پرنعمت‌ كه‌ داراي‌ درختان‌ ميوة فراوان‌ بوده‌، ياد شده‌ است‌ ادريسى‌، همانجا. يعقوبى‌ در سدة ق‌/م‌ از بنها به‌ عنوان‌ يكى‌ از روستاهاي‌ اتريب‌ نام‌ برده‌ است‌ «البلدان‌»، 37 و ياقوت‌ نيز در سدة ق‌/3م‌ بنها را از روستاهاي‌ آباد كرانة نيل‌ ياد كرده‌ است‌ همانجا. در سدة ق‌/5م‌ قلقشندي‌ بنها را از «اعمال‌ الشرقيه‌» شمرده‌ است‌ /36. در دورة استيلاي‌ فرانسويان‌ بر مصر، بنها مركز ايالت‌ اقليم‌ قليوب‌، يكى‌ از ايالات‌ اقاليم‌ شانزده‌گانة مصر تعيين‌ شد مونس‌، همانجا.
از آثار تاريخى‌ اين‌ شهر پلى‌ است‌ كه‌ در 37ق‌ به‌ دستور ملك‌ ناصر ابن‌ محمد قلاوون‌ ميان‌ شيبين‌ القصر و بنها احداث‌ شده‌ است‌ مقريزي‌، /70 كه‌ البته‌ آنچه‌ را مقريزي‌ پل‌ ناميده‌، گويا سدي‌ بوده‌ است‌ كه‌ براي‌ اصلاح‌ شبكة آبياري‌ زمينهاي‌ شيبين‌، ناحية مرصفا و ديگر مناطق‌ كه‌ آب‌ نيل‌ به‌ هنگام‌ طغيان‌ بدانجا نمى‌رسيد، ساخته‌ شده‌ بود نك: ابن‌ تغري‌بردي‌، /91، حاشية .
مآخذ: ابن‌ اياس‌، محمد، بدائع‌ الزهور، به‌ كوشش‌ محمد مصطفى‌، قاهره‌، 984م‌؛ ابن‌ تغري‌ بردي‌، النجوم‌؛ ابن‌ فقيه‌، احمد، البلدان‌، به‌ كوشش‌ يوسف‌ هادي‌، بيروت‌، 991م‌؛ ابن‌ مماتى‌، اسعد، قوانين‌ الدواوين‌، به‌ كوشش‌ عزيز سوريال‌ عطيه‌، قاهره‌، 411ق‌/ 991م‌؛ ابن‌ منظور، لسان‌؛ ابوعبيد بكري‌، عبدالله‌، المسالك‌ و الممالك‌، به‌ كوشش‌ وان‌ لون‌ و ا. فره‌، تونس‌، 992م‌؛ ادريسى‌، محمد، نزهة المشتاق‌، قاهره‌، 970م‌؛ بلاذري‌، احمد، فتوح‌ البلدان‌، به‌ كوشش‌ عبدالله‌ انيس‌ طباع‌ و عمر انيس‌ طباع‌، بيروت‌، 987م‌؛ سيوطى‌، حسن‌ المحاضرة، به‌ كوشش‌ محمدابوالفضل‌ ابراهيم‌، قاهره‌، 967م‌؛ قلقشندي‌، احمد، صبح‌ الاعشى‌، به‌ كوشش‌ محمدحسين‌ شمس‌الدين‌، بيروت‌، دارالفكر؛ مسبحى‌، محمد، اخبار مصر فى‌ سنتين‌ 14- 15، به‌ كوشش‌ و. چ‌. ميلورد، قاهره‌، 980م‌؛ مقدسى‌، محمد، احسن‌ التقاسيم‌، به‌ كوشش‌ دخويه‌، ليدن‌، 906م‌؛ مقريزي‌، احمد، الخطط ، قاهره‌، 924م‌؛ مونس‌، حسين‌، اطلس‌ تاريخ‌ الاسلام‌، قاهره‌، 987م‌؛ ياقوت‌، بلدان‌؛ يعقوبى‌، احمد، «البلدان‌»، همراه‌ الاعلاق‌ النفيسة ابن‌ رسته‌، به‌ كوشش‌ دخويه‌، ليدن‌، 891م‌؛ همو، تاريخ‌، بيروت‌، 960م‌؛ نيز:
EI 2 ; Encarta Reference Library, 2003; The World Gazetteer, www.world_gazetteer.com/d/d_eg_qy.htm.
بهزاد لاهوتى‌
 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 12  صفحه : 5126
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست