بُسْتان، نام بخش و شهري در استان خوزستان. بخش بستان: اين بخش در شهرستان دشت آزادگان دشت ميشان قرار دارد و از شمال و شمال شرقى به شوش، از شمال غربى به ايلام، از غرب به كشور عراق، از جنوب به بخش هويزه، و از جنوب شرقى به بخش سوسنگرد محدود است نك: سرشماري...، نقشه. بخش بستان از دو دهستان به نامهاي بستان و سعيديه، به مركزيت شهر بستان تشكيل شده است نك: نشريه...، 5. بستان جزئى از جلگة خوزستان است و ارتفاع چندانى ندارد و ارتفاعات قابل ذكر آن تپههاي شنى و كوههاي كم ارتفاعى در شمال خاوري آن به نام ميشداغ است كه ارتفاع بلندترين نقطة آن 70 متر است. اين كوه در 0 كيلومتري شمال شهر بستان قرار دارد. آب و هواي اين بخش گرم و مرطوب است فرهنگ جغرافيايى آباديها ...، ؛ جعفري، كوهها...، 27. تنها رود مهم اين بخش كرخه است كه پس از عبور از كنار شهر بستان به چندين شاخه تقسيم مىشود و شاخة اصلى آن در باختر بستان به هورالعظيم مىريزد فرهنگ جغرافيايى آباديها، - ؛ جعفري، رودها...، 91؛ افشين، /36-37. اقتصاد اين بخش برپاية كشاورزي، دامداري، پرورش طيور و صنايع دستى استوار است و عمده محصولات كشاورزي آن عبارت از برنج، گندم و جو است كه به دو طريقة آبى و ديمى كشت مىشوند ميريان، 58؛ فرهنگ جغرافيايى آباديها، ؛ آرمند، 0. بنابر سرشماري سال 375ش بخش بستان داراي 44 ،0نفر جمعيت بوده است نك: سرشماري، سى و نه. بيشتر ساكنان اين بخش از طوايف بنى طُرُف، سِواري و سواعدند كه پيرو مذهب شيعهاند فرهنگ جغرافيايى ايران، /9. زبان محاورة اهالى بستان عربى است، ليكن اهالى تا حد زيادي با زبان فارسى آشنا هستند و اين زبان به عنوان زبان رسمى در مدارس تدريس مىشود بررسى...، 3. شهر بستان: اين شهر در 8 طول شرقى و 1 و 3 عرض شمالى واقع است و ارتفاع آن از سطح دريا حدود متر است. شهر بستان در كنار رود كرخه و در حاشية هور هويزه، و بر سر راه سوسنگرد به دهلران قرار دارد جعفري، دائرة المعارف...، 83؛ مفخم، /6. بنابر سرشماري سال 375ش جمعيت اين شهر بالغ بر 00 ، نفر بوده است سرشماري، همانجا. آب و هواي اين شهر گرم و مرطوب است و دمايهوا در تابستان بهبيشتر از 0 و در زمستانها به مىرسد فرهنگ جغرافيايى آباديها، . پيشينة تاريخى: در منابع تاريخى و جغرافيايى اسلامى نامى از بستان برده نشده است و ظاهراً اين نام از زمان رضاشاه به بعد متداول گشته است ميريان، همانجا. براي نخستين بار از اين شهر در منابع دورة قاجاريه با عنوان بُسيتين ياد شده است نك: نجمالملك، 9. بسيتين را مصغر واژة بستان دانستهاند امام شوشتري، 43. همچنين در منابع دورة بعد، اين شهر با نام بساتين جمع بستان نيز خوانده شده كيهان، /54؛ آرمند، 1، و در محل به لسبيتين نيز معروف بوده است ميريان، 56. در دورة ناصري بسيتين يكى از بلوكات معتبر هويزه بوده است نجمالملك، همانجا. بنا به گفتة نجمالملك رود فِلت كه احتمالاً يكى از شاخههاي رود كرخه پيش از تغيير مسير آن بوده، از كنار بسيتين عبور مىكرده است و ساكنان آن با استفاده از آب همين رود بهكشت شلتوك مىپرداختهاند همانجا؛ كشتزارها و نخلستانهاي اطراف بسيتين بيش از 0 فرسنگ وسعت داشت كه به وسيلة شبكههاي وسيع منشعب از رود فلت آبياري مىشد همو، 9 و در 299ق/ 882م مبلغ اجارة آن 2 هزار تومان بوده است كه نشان از آبادانى آن دارد نك: همو، 3. در ايندوره، ساكنان بسيتين را اعراب سواري تشكيل مىدادند نك: همو، 3؛ سيادت، 81. با انحراف بستر رود كرخه از مسير قبلى خود - كه از ميان هويزه مىگذشت نك: نجمالملك، 2 - و جاري شدن آن به سوي سوسنگرد و بستان، رفتهرفته اعراب بنى طرف كه در هويزه و پيرامون آن به سر مىبردند، بر اثر بىآبى به بستان كوچ كردند و ساكنان اصلى آنجا، يعنى طايفة سواري را منهزم ساخته، زمينهاي آنان را به تصرف درآوردند پوركاظم، 40؛ سيادت، همانجا. بنابر قانون تقسيمات كشوري مورخ آبان 316 بستان يكى از بخشهاي شهرستان اهواز به شمار مىرفت رزمآرا، 2، اما در 323ش با تبديل دشت ميشان به شهرستان، بستان نيز از اهواز جدا شد و به عنوان يكى از بخشهاي شهرستان دشت ميشان محسوب گرديد جغرافيا...، /86. در آغاز جنگ ايران و عراق بخش بستان به اشغال نيروهاي عراقى درآمد و به مدت 27 روز در اشغال آنها ماند و در آذر 360 طى عمليات طريق القدس آزاد شد روايت...، 9-0. در زمان اشغال بستان توسط نيروهاي عراقى اين شهر ويران شد و پس از آزادسازي آن ستاد بازسازي مناطق جنگى مقدمات بازسازي بستان و روستاهاي آن را از مهر 361 آغاز كرد اهم فعاليتها...، 78-79. مآخذ: آرمند، عبدالصاحب ، جغرافياي تاريخى دشت ميشان...، سوسنگرد،347ش؛ افشين، يدالله، رودخانههاي ايران، تهران، 373ش؛ امام شوشتري، محمدعلى، تاريخ جغرافيايى خوزستان، تهران، 331ش؛ اهم فعاليتهاي بازسازي و نوسازي مناطق جنگزده در سال 361 و 362، دبيرخانة ستاد مركزي باز سازي...، تهران، 363ش؛ بررسى مراكز فرهنگى شهرهاي استان خوزستان شهرهاي شهرستان دشت آزادگان، وزارت ارشاد اسلامى، تهران، 363ش؛ پوركاظم، كاظم، نقش عشاير عرب خوزستان در جهاد عليه استعمار، تهران، 375ش؛ جعفري، عباس، دائرة المعارف جغرافيايى ايران، تهران، 379ش؛ همو، رودها و رودنامة ايران، تهران، 376ش؛ همو، كوهها و كوهنامة ايران، تهران، 376ش؛ جغرافياي كامل ايران، وزارت آموزش و پرورش، تهران، 366ش؛ رزمآرا، على، جغرافياي نظامى ايران خوزستان، تهران، 320ش؛ روايت فتح، وزارت ارشاد اسلامى، تهران، 363ش؛ سرشماري عمومى نفوس و مسكن 375ش، نتايج تفصيلى، شهرستان دشت آزادگان، مركز آمار ايران، تهران، 376ش؛ سيادت، موسى، تاريخ جغرافيايى عرب خوزستان، تهران، 374ش؛ فرهنگ جغرافيايى آباديهاي كشور بستان، ادارة جغرافيايى ارتش، تهران، 365ش؛ فرهنگ جغرافيايى ايران آباديها، استان ششم، دايرة جغرافيايى ستاد ارتش، تهران، 330ش، ج 8؛ كيهان، مسعود، جغرافياي مفصل ايران، تهران، 311ش؛ مفخم پايان، لطفالله، فرهنگ آباديهاي ايران، تهران، 339ش؛ ميريان، عباس، جغرافياي تاريخى سرزمين خوزستان، تهران، 352ش؛ نجمالملك، عبدالغفار، سفرنامة خوزستان، به كوشش محمد دبيرسياقى، تهران، 341ش؛ نشرية دفتر تقسيمات كشوري، معاونت سياسى اجتماعى وزارت كشور، تهران، 379ش، شم . شيوا جعفري