بَديعيّه‌، مَدْرَسه‌، از مدارس‌ بزرگ‌ و مهم‌ شهر هرات‌ در سده‌هاي‌ 9 و 10ق‌/15 و 16م‌). بنيادگذار اين‌ مدرسه‌، بيكه‌ سلطان‌ بيگم‌ (د 893ق‌/1488م‌)، همسر سلطان‌ حسين‌ بايقرا و مادر بديع‌الزمان‌ ميرزاست‌ (ميرخواند، 7/108؛ خواندمير، حبيب‌ السير، 3/182؛ قس‌: همو، «خاتمه‌...»، 197، كه‌ بناي‌ آن‌ را به‌ بديع‌الزمان‌ نسبت‌ داده‌؛ اما وي‌ ظاهراً به‌ تعمير آن‌ پرداخته‌ بوده‌ است‌، نك: اصيل‌الدين‌، 186). هرات‌ در عصر تيموري‌ دارالعلم‌ بزرگ‌ خراسان‌ و بلكه‌ مركز فرهنگ‌ و معارف‌ سراسر ايران‌ و خاستگاه‌ دانشمندان‌ بزرگ‌ در رشته‌هاي‌ گوناگون‌ كه‌ غالباً دانش‌آموختگان‌ و استادان‌ مدارس‌مهمى‌ چون‌ نظاميه‌، مدرسة سلطانى‌ و مدرسة بديعيه‌ بودند، به‌ شمار مى‌رفت‌.
بيكه‌ سلطان‌ بيگم‌ در همين‌ مدرسه‌ مدفون‌ شد و افزون‌ بر او عدة ديگري‌ از شاهزادگان‌ تيموري‌ مانند محمدمؤمن‌ ميرزا فرزند بديع‌الزمان‌ كه‌ در نوجوانى‌ دستگير، و به‌ فرمان‌ عموي‌ خود، مظفر حسين‌ ميرزا، كشته‌ شد؛ و نيزدختر بديع‌الزمان‌ موسوم‌ به‌ جوجوك‌ بيگم‌ كه‌ در روزهاي‌ آخر سال‌ 912ق‌ درگذشت‌، در همين‌ مدرسه‌ به‌ خاك‌ سپرده‌ شدند (ميرخواند، 7/152-153؛ خواندمير، حبيب‌السير، 3/214- 215، 373-374).
در روزگار رونق‌ مدرسة بديعيه‌، استادان‌ دانشمند و مدرسان‌ ناموري‌ در اين‌ مركز به‌ تدريس‌ مشغول‌ بودند كه‌ از آن‌ جمله‌اند: 1. امير صدرالدين‌ ابراهيم‌ مشهدي‌ (د 919ق‌) كه‌ در زمرة علما و صلحاي‌ مشهور آن‌ زمان‌ بود و سالها در اين‌ مدرسه‌ به‌ تدريس‌ اشتغال‌ داشت‌ (ميرخواند، 7/287؛ خواندمير، همان‌، 3/352). 2. مولانا فصيح‌الدين‌ محمدنظامى‌ كه‌ در دانشهاي‌ معقول‌ و منقول‌ تبحر داشت‌ و در رياضى‌ و حكمت‌ از جملة سرآمدان‌ عصر خود بود و مدتى‌ سلطان‌ حسين‌ بايقرا نزد او دانش‌ آموخت‌. از آثار وي‌ مى‌توان‌ به‌ حاشية هدايه‌ در حكمت‌، حاشية تذكرة شرح‌ اربعين‌ امام‌ نووي‌، حواشى‌ مطول‌ و مختصر، و چند كتاب‌ ديگر اشاره‌ كرد (ميرخواند، 7/288؛ خواندمير، همان‌، 3/352- 353). 3. امير صدرالدين‌ يونس‌ كه‌ شاگردان‌ بسياري‌ پرورد (همو، «خاتمه‌...»، همانجا؛ اصيل‌الدين‌، 185-186). وي‌ ظاهراً جزو نخستين‌ استادان‌ اين‌ مدرسه‌ بوده‌، زيرا كتاب‌ اصيل‌الدين‌ عبدالله‌ واعظ هروي‌ پيش‌ از 893ق‌ كه‌ سال‌ مرگ‌ اوست‌، تأليف‌ شده‌ است‌. 4. امير رضى‌الدين‌ عبدالاول‌ (د 927ق‌)، فرزند امير نورالدين‌ محمدامين‌ كه‌ از جملة مدرسان‌ ممتاز اين‌ مدرسه‌ به‌ شمار مى‌رفت‌ (خواندمير، حبيب‌ السير، 3/355).
از مدرسة بديعيه‌ در قرنهاي‌ بعد يادي‌ نشده‌، و گويا با اضمحلال‌ تيموريان‌، اين‌ مدرسه‌ نيز از ميان‌ رفته‌ است‌.
مآخذ: اصيل‌الدين‌ عبدالله‌ واعظ، رسالة مزارات‌ هرات‌ (حصة اول‌ مقصد الاقبال‌ سلطانيه‌)، به‌ كوشش‌ فكري‌ سلجوقى‌، هرات‌، 1344ش‌؛ خواندمير، غياث‌الدين‌، حبيب‌ السير، به‌ كوشش‌ محمد دبيرسياقى‌، تهران‌، 1362ش‌؛ همو، «خاتمة خلاصة الاخبار»، همراه‌ مآثرالملوك‌ همو، به‌ كوشش‌ هاشم‌ محدث‌، تهران‌، 1372ش‌؛ ميرخواند، محمد، روضةالصفا، تهران‌، 1339ش‌. على‌ آل‌ داود