بَدَخْشى‌، محمدامين‌ (ز 1020ق‌/1611م‌)، فرزند على‌الدين‌ جهانگير، از صوفيان‌ نقشبندية مجددية سدة 11ق‌. از آنجا كه‌ وي‌ بيشتر عمر خود را بيرون‌ از هند گذرانيده‌، تذكره‌نويسان‌ شبه‌ قاره‌ كمتر از او ياد كرده‌اند.
وي‌ در بدخشان‌ متولد شد و پس‌ از خرابى‌ زادگاهش‌ در اثر هجوم‌ ازبكان‌ و فوت‌ پدر و مادر، رهسپار هند گرديد. در لاهور ابتدا با شيخ‌ آدم‌ بنوري‌ (د 1053ق‌/1643م‌) آشنا شد؛ سپس‌ به‌ وسيلة وي‌ دست‌ ارادت‌ به‌ خواجه‌ محمد معصوم‌ سرهندي‌ (د 1079ق‌/1668م‌)، فرزند و جانشين‌ شيخ‌ احمد سرهندي‌ مؤسس‌ سلسلة نقشبندية مجدديه‌ داد (سرهندي‌، 2/31، 33). بدخشى‌ در 1050ق‌/1640م‌ در سرهند اقامت‌ داشت‌ و همراه‌ غلام‌ محمد، فرزند شيخ‌ آدم‌ بنوري‌ در جلسات‌ درس‌ خواجه‌ محمد سعيد، خواجه‌ محمد معصوم‌ و شاه‌ محمد يحيى‌ (فرزندان‌ شيخ‌ احمد سرهندي‌) حاضر مى‌شد (همو، 2/30-31). وي‌ در 1051ق‌ همراه‌ شيخ‌ آدم‌ بنوري‌ رهسپار مكه‌ شد و تا 1102ق‌/1691م‌ در آنجا ماند، سپس‌ به‌ مصر رفت‌ و در آنجا درگذشت‌ (نك: همو، 2/32، 33).
آثار: بدخشى‌ در ضمن‌ سفرهاي‌ خود از استادان‌ بزرگى‌ بهره‌مند شد و آثاري‌ تأليف‌ نمود كه‌ نسخه‌هايى‌ از آنها موجود است‌، از جمله‌:
1. مناقب‌ الحضرات‌ (يا مناقب‌ احمديه‌، حضرات‌ احمديه‌، مناقب‌ آدميه‌ )،كه‌ تذكره‌اي‌ است‌ دربارة زندگى‌ و اقوال‌ مشايخ‌ نقشبندية مجدديه‌، شيخ‌ احمد سرهندي‌ و فرزندانش‌. اين‌ كتاب‌ به‌ زبان‌ فارسى‌ است‌ و داراي‌ يك‌ مقدمه‌ و 3 مطلب‌ و 11 باب‌ و خاتمه‌ است‌ (نقوي‌، 744؛ منزوي‌، خطى‌...، 11/906، 12/2331؛ احمد، 647؛ استوري‌، .(I(2)/991-992 ترجمة اردوي‌ اين‌ اثر در 1940م‌ در لاهور به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌.
2. نتايج‌ الحرمين‌، در 3 جلد، كه‌ جلد اول‌ آن‌ تفسير صوفيانه‌اي‌ از سورة فاتحه‌، جلد دوم‌ در كرامات‌ شيخ‌ بنوري‌ و جلد سوم‌ در شرح‌ احوال‌ اوست‌ (منزوي‌، همان‌، 1/92، 93، 11/906، 907، 12/2348).
3. كرامات‌ آدميه‌، كه‌ زندگى‌نامة شيخ‌ آدم‌ بنوري‌ و احتمالاً جلد سوم‌ نتايج‌الحرمين‌ است‌ (منزوي‌، فهرستواره‌...، 3/2316، خطى‌، 3/2040، 11/905، 12/2301؛ نيز نك: اته‌، .(I/317
4. المفاوضة بين‌ الانسان‌ و الكعبة، كه‌ شرح‌ گفت‌وگو و مناظره‌اي‌ است‌ ميان‌ شيخ‌ آدم‌ بنوري‌ و شيخ‌ احمد قشاشى‌ در برتري‌ كعبه‌ يا انسان‌ مؤمن‌ و انبياء. اين‌ كتاب‌ به‌ فارسى‌ است‌ (منزوي‌، همان‌، 3/1959- 1960).
5. نكات‌ الاسرار، كه‌ اصل‌ آن‌ از شيخ‌ آدم‌ بنوري‌ است‌ و بدخشى‌ آن‌را در 4فصل‌ گردآوري‌و تدوين‌ كرده‌است‌(همان‌،3/2078،11/905، فهرست‌...، 2/843).
6 -9. فقه‌ ضروريه‌ در مذاهب‌ اربعه‌؛ مناسك‌ الحج‌ و العمرة و فضائلها و آداب‌الزيارات‌؛ منتخب‌احاديث‌ جوامع‌ و مسانيدحضرات‌؛ اختصارالتاريخ‌ فى‌ فضايل‌ الحرمين‌ الشريفين‌ ( دانشنامه‌...،2/476).
مآخذ: احمد، ظهورالدين‌، «اولياء كرام‌ كى‌ تذكري‌»، تاريخ‌ ادبيات‌ مسلمانان‌ پاكستان‌ و هند، لاهور، 1971م‌، ج‌ 4؛ دانشنامة جهان‌ اسلام‌، تهران‌، 1375ش‌؛ سرهندي‌، محمداحسان‌، روضة القيومية، به‌ كوشش‌ اقبال‌ احمد فاروقى‌، لاهور، 1409ق‌/ 1989م‌؛ منزوي‌، خطى‌ مشترك‌؛ همو، فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطى‌ كتابخانة گنج‌ بخش‌، اسلام‌آباد، 1357-1361ش‌؛ همو، فهرستوارة كتابهاي‌ فارسى‌، تهران‌، 1376ش‌؛ نقوي‌، عليرضا، تذكره‌نويسى‌ فارسى‌ در هند و پاكستان‌، تهران‌، 1343ش‌؛ نيز:
E , H., Catalogue of Persian Manuscripts in the Library of the India Office, Oxford, 1903; Storey, C. A., Persian Literature, London, 1972.
غلامعلى‌ آريا