responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 10  صفحه : 4245
بابا ركن‌الدين‌ شيرازي‌
جلد: 10
     
شماره مقاله:4245


بابارُكْن‌ُالدّين‌ِ شيرازي‌، مسعودبن‌ عبدالله‌ بيضاوي‌، عالم‌ و عارف‌ سدة 8ق‌/14م‌. اصل‌ وي‌ از بيضا، يكى‌ از روستاهاي‌ تابع‌ اردكان‌ از استان‌ فارس‌ بود. تاريخ‌ ولادت‌ او دانسته‌ نيست‌. مؤلف‌ تاريخ‌ اصفهان‌ و ري‌ او را از خاندان‌ جابري‌ انصاري‌ شمرده‌ است‌ (جابري‌، 325-326).
باباركن‌الدين‌ از اوان‌ كودكى‌ به‌ عرفان‌ و تصوف‌ گرايش‌ داشت‌ و پس‌ از آنكه‌ با احوال‌ عارفان‌ آشنايى‌ يافت‌، به‌ طريق‌ سيرو سلوك‌ گام‌ نهاد. او خود گويد: «از زمان‌ صبا... از خود ادراك‌ معنايى‌ از معانى‌، و شأنى‌ از شؤون‌ توحيد مى‌كردم‌» (ص‌ 4).
باباركن‌الدين‌ نخست‌ نزد عبدالرزاق‌ كاشانى‌ (د736ق‌/1336م‌) به‌ تعليم‌ عرفان‌ نظري‌ و سلوك‌ عملى‌ پرداخت‌ و پس‌ از وي‌ از داوود قيصري‌ (د 751ق‌/1350م‌) بهره‌ جست‌ و نزد آن‌ دو فصوص‌ الحكم‌ ابن‌ عربى‌ را خواند و نيز درحل‌ مشكلات‌ فصوص‌، از نعمان‌ خوارزمى‌ كمك‌ گرفت‌ (همو، 5، 233، 249). او محضر امين‌بليانى‌ (ه م‌) رادر شيراز دريافته‌، و از وي‌ به‌ بزرگى‌ ياد كرده‌، و او را «شيخ‌ المشايخ‌» خوانده‌ است‌ (ص‌ 222-223).
باباركن‌ الدين‌ در اصفهان‌ درگذشت‌ و در همانجا دفن‌ شد. وفات‌ او بر پاية سنگ‌نوشتة سر در آرامگاهش‌ در 769ق‌/1368م‌ روي‌ داده‌ است‌ (نك: جابري‌، 325؛ قمى‌، 102؛ همايى‌، ده‌؛ اقبال‌، 42؛ قس‌: آقابزرگ‌، 24/180؛ .(GAL,S,I/793 آرامگاه‌ او كه‌ اكنون‌ در تخت‌ فولاد اصفهان‌ باقى‌ است‌، همواره‌ محل‌ ذكر و عبادت‌ درويشان‌ و صوفيه‌ بوده‌ است‌ (همايى‌، يازده‌؛ نيز نك: ه د، باباركن‌الدين‌ شيرازي‌، مقبره‌).
در مذهب‌ باباركن‌الدين‌ اختلاف‌ كرده‌اند: برخى‌ او را شيعه‌ دانسته‌ (جابري‌، 325-326؛ گزي‌، 43-44؛ همايى‌، سه‌ - چهار)، و عده‌اي‌ ديگر او را از اهل‌ تسنن‌ شمرده‌اند (نك: گزي‌، همانجا؛ همايى‌، ده‌، سيزده‌ - چهارده‌)، اما سنگ‌ نوشتة قبرش‌ حاكى‌ از شيعه‌ بودن‌ اوست‌. از جهت‌ مسلك‌ عرفانى‌، از جمله‌ در باور به‌ وحدت‌ وجود، او را از پيروان‌ ابن‌عربى‌ دانسته‌اند.
آثار:
1. نصوص‌ الخصوص‌ فى‌ترجمة الفصوص‌، كه‌ شرحى‌ است‌ بر فصوص‌الحكم‌ ابن‌ عربى‌ و ظاهراً مهم‌ترين‌ اثر اوست‌. اين‌ كتاب‌ در 1359ش‌ درتهران‌ به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌.
2. كشف‌ الضرفى‌نظم‌الدر، يا شرح‌ التائية الكبري‌ اثر ابن‌فارض‌ كه‌ نسخه‌اي‌ از آن‌ در كتابخانة شمارة2 مجلس‌ شوراي‌ اسلامى‌ موجود است‌ (منزوي‌، 2/1319؛ دانش‌ پژوه‌، 6/516؛ نيزنك: حاجى‌ خليفه‌، 1/266؛ بغدادي‌، 2/361).
3. كنوزالرموز، درعلم‌ حروف‌ به‌ فارسى‌ (باباركن‌الدين‌، 155).
4. قلندريه‌ ( اقبال‌، 46).
مقدمة مفصل‌ نصوص‌ الخصوص‌ نيز خود به‌ گونة تأليف‌ مستقلى‌ است‌ (نك: باباركن‌الدين‌، 7).
مآخذ: آقابزرگ‌، الذريعة؛ اقبال‌ آشتيانى‌، عباس‌، «باباركن‌ الدين‌ و مقبرة او»، يادگار ، تهران‌، 1342ش‌، س‌2، شم 4؛ باباركن‌ الدين‌ شيرازي‌، مسعود، نصوص‌ الخصوص‌ فى‌ ترجمة الفصوص‌، به‌ كوشش‌ رجبعلى‌ مظلومى‌، تهران‌، 1359ش‌؛ بغدادي‌، ايضاح‌؛ جابري‌ انصاري‌، حسن‌، تاريخ‌ اصفهان‌ وري‌، تهران‌، 1321ش‌؛ حاجى‌خليفه‌، كشف‌؛ دانش‌ پژوه‌، محمدتقى‌ و ايرج‌افشار، نسخه‌هاي‌ خطى‌ نشرية كتابخانة مركزي‌ دانشگاه‌ تهران‌، تهران‌، 1348ش‌؛ قمى‌، عباس‌، هديةالاحباب‌، تهران‌، 1362ش‌؛ گزي‌ اصفهانى‌، عبدالكريم‌، تذكرةالقبور، به‌ كوشش‌ ناصرباقري‌ بيدهندي‌، قم‌، 1371ق‌؛ منزوي‌، خطى‌؛ همايى‌، جلال‌الدين‌، «باباركن‌الدين‌ شيرازي‌...»، نصوص‌الخصوص‌ (نك: هم، باباركن‌ الدين‌ شيرازي‌)؛ نيز:
,S.
محمدجوادشمس‌

 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 10  صفحه : 4245
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست