اوجى‌ِ نَطَنْزي‌، اديب‌ و شاعر نيمة نخست‌ سدة 11ق‌/17م‌. وي‌ در نطنز زاده‌ شد (آذر، 173؛ ابن‌ يوسف‌، 3/234). گويند جوانى‌ خود را به‌ مى‌خوارگى‌ گذرانيد، اما سرانجام‌ توبه‌ كرد و در قصيده‌اي‌ ندامت‌ خويش‌ را ابراز داشت‌ (آرزو، 178؛ نصرآبادي‌، 249).
گويا آوازة هرات‌ و دستگاه‌ حسن‌ خان‌ شاملو، بيگلر بيگى‌ خراسان‌، سبب‌ شد كه‌ اوجى‌ جلاي‌ وطن‌ كند و به‌ بارگاه‌ او درآيد (آزاد، 2/58؛ صفا، 5(2)/1144؛ نيز نك: اوجى‌، 128، بيت‌ 12).
اوجى‌ پس‌ از چندي‌ در سلك‌ شاعران‌ دربار شاه‌ صفى‌ درآمد. از قصيده‌اي‌ كه‌ دربارة پيروزي‌ شاه‌ صفى‌ بر «روم‌ نژادان‌ ايروان‌» سروده‌ (ص‌ 9، بيت‌ 6)، برمى‌آيد كه‌ وي‌ تا 1045ق‌ - تصرف‌ ايروان‌ (بيانى‌، 346) - در خدمت‌ شاه‌ صفى‌ به‌ سر برده‌ است‌.
ابن‌ يوسف‌ شيرازي‌ تاريخ‌ درگذشت‌ اوجى‌ را 1050ق‌/1640م‌ دانسته‌ است‌ (همانجا؛ نيز نك: ريو، .(II/682
سبك‌ اوجى‌ چون‌ ديگر شاعران‌ آن‌ عصر، هندي‌ است‌. با آنكه‌ وي‌ را نمى‌توان‌ در رديف‌ بيدل‌ و صائب‌ برشمرد، اما از سرايندگان‌ توانمند اين‌ سبك‌ بود و چيره‌دستى‌ خاصى‌ در سرودن‌ مضامين‌ تازه‌ و به‌ كارگيري‌ صور خيال‌ داشت‌. صائب‌ به‌ استقبال‌ شعر او رفته‌، و او نيز به‌ تتبع‌ از صائب‌ شعري‌ سروده‌ است‌ (آزاد، 2/57 - 58؛ صديق‌ حسن‌، 28).
نصرآبادي‌ ديوان‌ وي‌ را در حدود 10 هزار بيت‌ دانسته‌ است‌ (ص‌ 249)، اما از مجموعة اشعار او تنها 3 هزار بيت‌، برجاي‌ مانده‌ كه‌ دست‌نوشته‌هايى‌ از آن‌ در كتابخانه‌هاي‌ مختلف‌ موجود است‌ (نك: ابن‌ يوسف‌، 3/233-234؛ ديباجى‌، 1/214؛ ريو، همانجا).
مآخذ: آذر بيگدلى‌، لطفعلى‌، آتشكده‌، به‌ كوشش‌ جعفر شهيدي‌، تهران‌، 1337ش‌؛ آرزو، على‌، مجمع‌ النفائس‌، تهران‌، 1356ش‌؛ آزاد بلگرامى‌، ميرغلامعلى‌، مآثر الكرام‌، به‌ كوشش‌ عبدالله‌ خان‌، پنجاب‌، 1913م‌؛ ابن‌ يوسف‌ شيرازي‌، فهرست‌ كتابخانة مجلس‌ شوراي‌ ملى‌، تهران‌، 1318-1321ش‌؛ اوجى‌ نطنزي‌، ديوان‌، نسخة عكسى‌ موجود در كتابخانة مركز؛ بيانى‌، خانبابا، تاريخ‌ نظامى‌ ايران‌، تهران‌، 1353ش‌؛ ديباجى‌، ابراهيم‌، فهرست‌ نسخه‌هاي‌ خطى‌ كتابخانة نوربخش‌، تهران‌، 1352ش‌؛ صديق‌ حسن‌ خان‌، محمد، شمع‌ انجمن‌، به‌ كوشش‌ محمد عبدالحميد، 1293ق‌؛ صفا، ذبيح‌الله‌، تاريخ‌ ادبيات‌ در ايران‌، تهران‌، 1364ش‌؛ نصرآبادي‌، محمدطاهر، تذكره‌، تهران‌، 1317ش‌؛ نيز:
Rieu, Ch., Catalogue of the Persian Manuscripts in the British Museum, London, 1966.
ايران‌ناز كاشيان‌