اُم‌َّ نَعْسان‌، يكى‌ از جزاير دهگانة بحرين‌.اين‌ جزيره‌ با 93/18 كم 2 مساحت‌ از لحاظ وسعت‌ دومين‌ جزيره‌، در ميان‌ جزاير بحرين‌ است‌ (اسعدي‌، 1/360؛ بلگريو، 140 ؛ كتاب‌ سبز، 2). جزيرة ام‌ نعسان‌ به‌ شكل‌ مستطيل‌ از شمال‌ به‌ جنوب‌ به‌ طول‌ 4 كم و عرض‌ حدود 200 ،3 متر در كنارة غربى‌ بحرين‌ و ساحل‌ شرقى‌ عربستان‌ و در فاصلة 800 ،1متري‌ جنوب‌ جزيرة ركا و 2 كيلومتري‌ غرب‌ منامه‌ واقع‌ شده‌ است‌ و در شمال‌ آن‌، جزيرة كوچك‌ جِده‌ قرار دارد (جناب‌، 72؛ زرين‌ قلم‌، 15، 16؛ «راهنماي‌...2»، .(211
طبق‌ برخى‌ روايات‌ محلى‌ نام‌ جزيره‌ از نعسان‌، نام‌ يكى‌ از اولين‌ حكام‌ بحرين‌، گرفته‌ شده‌ است‌، ولى‌ بررسيهاي‌ تاريخى‌ آن‌ را تأييد نكرده‌ است‌ (بلگريو، .(141 نام‌ ام‌ نازن‌ را نيز براي‌ آن‌ آورده‌اند (اقتداري‌، 424). جزيره‌ مسطح‌ و پوشيده‌ از ريگزار است‌ و فقط دو قلة صخره‌اي‌ به‌ ارتفاع‌ 22 متر و 8 متر دارد كه‌ بهترين‌ سيمان‌ مصرفى‌ بحرين‌ از آن‌ دو به‌ دست‌ مى‌آيد. اطراف‌ آن‌ به‌ خصوص‌ غرب‌ و جنوب‌ آن‌ سنگلاخى‌ است‌ (زرين‌ قلم‌، 15؛ منشور، 8؛ بلگريو، 140 ؛ هى‌، 87 ؛ «فرهنگ‌...3»، .(1293 اين‌ جزيره‌ همچون‌ ديگر جزاير بحرين‌ داراي‌ آب‌ و هوايى‌ گرم‌ و مرطوب‌ با شماري‌ نخلستان‌ و چشمه‌هاي‌ زير دريايى‌ و آب‌ شيرين‌ است‌. صيد مرواريد نيز در آن‌ رواج‌ دارد (زرين‌ قلم‌، 17- 18؛ كتاب‌ سبز، همانجا).
از آنجا كه‌ جزيره‌ جزو املاك‌ شخصى‌ امير بحرين‌ بوده‌ است‌، انگليسيها آن‌ را جزيرة شيخ‌ نيز مى‌گفته‌اند؛ اكنون‌ نيز شكارگاه‌ شخصى‌ امير بحرين‌ است‌ (اسعدي‌، جناب‌، هى‌، همانجاها).
مآخذ: اسعدي‌، مرتضى‌، جهان‌ اسلام‌، تهران‌، 1366ش‌؛ اقتداري‌، احمد، ملحقات‌ تاريخ‌ مسقط و عمان‌، بحرين‌ و قطر سديد السلطنة مينابى‌، تهران‌، 1370ش‌؛ جناب‌، محمدعلى‌، خليج‌ فارس‌، تهران‌، 1349ش‌؛ زرين‌ قلم‌، على‌، سرزمين‌ بحرين‌، تهران‌، 1337ش‌؛ كتاب‌ سبز، (بحرين‌)، وزارت‌ امور خارجه‌، تهران‌، 1368ش‌؛ منشور گركانى‌، م‌.ع‌.، سياست‌ انگليس‌ در خليج‌ فارس‌، تهران‌، مظاهري‌؛ نيز:
Belgrave, J. H.D., Welcome to Bahrain, Bahrain, 1957; Gazetteer of the Persian Gulf, 'Om ? n, and Central Arabia, Hants, 1970; Hay, R., The Persian Gulf States, Washington, 1959; Persian Gulf Pilot, London, 1955.
سيمين‌ محقق‌