responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 1  صفحه : 79
آثاری
جلد: 1
     
شماره مقاله:79

آثاري، زين‌الدين (يا شرف‌الدين) شعبان بن محمد (765ـ 828ق/1364ـ 1425م)، شاعر و اديب شافعي. در قاهره زاده شد و اجداد او از موصل و ظاهراً غيرمسلمان بودند. جدش داوود نخستين كس از خاندان او بود كه به اسلام گرويد. وي كه گويي از اين سابقه ناخرسند بود، پس از اقامت در مكه (ح 807ق/1404م) خويشتن را آثاري (منسوب به آثار نبوت در آن شهر) خواند. با اين حال، وي بدخوي، هجاگوي و هرزه‌سرا بود. در آغاز به منشيگري پرداخت. سپس نقيب‌الحكم قاهره گرديد و در 800ق/1398م به سبب درگيريهاي مالي از كار معزول شد و باز بر سر كار آمد، اما چون به زشتكاريهاي فراوان متهم شد، ناچار به حجاز گريخت (807ق/1404م) و از آنجا به يمن رفت و براي بزرگان آنجا مديحه و سپس هجويه سرود و به هند تبعيد شد. مردم هند هم پس از چند سال، ‌از زخم‌زبان او دلگير شدند و به يمن راندندش. از آنجا نيز پس از چندي اخراج شد و ناچار مجاور مكه گرديد و 10 سال در آنجا اقامت گزيد. در 820ق/1417م در شام، و سال بعد در قاهره بود. چند بار ديگر به شام سفر كرد تا عاقبت در قاهره درگذشت. وي جهان دوست و به شعر خود مغرور بود. به فقر تظاهر مي‌كرد، اما هنگام مرگ 000،5 دينار از او باقي ماند. شعرش (مدح، هجا، مُجون، شعر تعليمي، و مذهبي) متوسط، بلكه فروپايه است. خود مدعي است كه بيش از 30 كتاب تأليف كرده است. از اين ميان حدود 10 كتاب به صورت خطي در كتابخانه‌هاي جهان موجود است (بروكلمان) كه 5 نسخه از آنها ارجوزه‌هايي تعليمي (به خصوص در نحو و عروض) است. علاوه بر اين، سخاوي كتابهاي زير را نيز در ضمن آثار او آورده است: عِنان العربيه (ارجوزه در عروض)؛ لسان العرب في علوم الادب؛ مجموعة اشعار در نبويّات به نام المَنْهَلُ العَذْب؛ الردُّ عَلي مَنْ تَجَاوَزَ الحَدَّ.

مآخذ: ابن عماد حنبلي، عبدالحي، شذرات الذهب، قاهره، مكتبه‌القدس، 1350ق، 7/184؛ بروكلمان (آلماني)، 2/10، ذيل، 2/17؛ سخاوي، عبدالرحمان، الضوء اللامع، قاهره، 1354ق، 3/301ـ303؛ كحاله، عمر رضا، معجم‌المؤلفين، بيروت، داراحياء التراث العربي، 4/300ـ301.
آذرتاش آذرنوش

 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 1  صفحه : 79
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست