آلَتِ مَخْروطه، ابرازی که ابوریحان بیرونی برای سنجش جرم مخصوص اجسام ساخته است. این ابزار، ظرفی مخروطی شکل است که بر گردن باریک آن، سوراخی تعبیه گردیده است. ظرف را از اب پر می‌کنند و جسم مورد‌نظر را در آن می‌اندازند. نسبت میان وزن جسم و وزن اب خارج شده از سوراخ، جرم مخصوص آن جسم را نشان می‌دهد. بیرونی با این ابزار، جرم مخصوص آن جسم را نشان م دهد. بیرونی با این ابزار، جرم مخصوص 18 ماده را با دقت شایان تحسین تعیین کرده است.

مآخذ: خازنی، عبدالرحمان، میزان‌الحکمة، حیدرآباد دکن، 1359ق، صص 58-62؛ شحات، علی‌احمد، ابوریحان‌البیرونی، قاهره، دارالمعارف، 1968م، صص 200-202؛ قربانی، ابوالقاسم، بیرونی‌نامه، تهران، انجمن آثار ملی، 1353ش؛ صص 52-53؛ نیز:

Mieli, Aldo. La Sience Arabe. Leiden, 1966, P. 100.
بخش علوم