آبا، يا اَبا، جزيره‌اي در نيل ابيض و در 230 كيلومتري جنوب شهر خَرطوم پايتخت سودان. ويژگي عمده‌اش جنگل انبوه آن است. اين جزيره در گذشته مسكن تعداد اندكي از افراد قبيلة شلك و نيز گروه كوچكي از عربهاي كوچنده بود و شهرتي نداشت. در سال 1288ق/1871م، محمد احمد بن عبدالله، معروف به «مهدي سوداني» (ه‌ م) كه گويا نسبش به حسين بن علي(ع) مي‌رسيد، در بازگشت از سفر حج دعوي مهدويّت كرد و اين جزيره را پايگاه خويش ساخت. پيروان او به تدريج در اين جزيره گرد آمدند و جمعي از ايشان با استفاده از درختان قطور آن به كشتي‌سازي كه حرفة خانوادگي محمد احمد نيز بود پرداختند. از آن تاريخ اين جزيره شهرت يافت.

مآخذ: امين، حسن، الموسوعة‌الاسلامية، بيروت، دارالتعارف، 1975م، 1/62 ـ63؛ بروكلمان، كارل، تاريخ دول و ملل اسلامي، ترجمة هادي جزايري، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1346ش، ص 566 ـ570؛ شبيكه، مكي، السّودان عبر القرون، بيروت، دارالثّقافة، 1965م، ص 234ـ 235، 238ـ239؛ همو، شعوب وادي النّيل، بيروت، دارالثّقافة، 1965م، ص 649 ـ651.
محمدعلي مولوي