responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 1  صفحه : 297
آقامجتهد
جلد: 1
     
شماره مقاله:297


آقامُجْتَهِد، محمدعلی‌بن محمدبن صالح‌بن محمدبن ابراهیم موسوی عاملی اصفهانی (1239-1274ق/1824-1858م)، عالم شیعی امامی، جامع منقول، عارف و شاعر و ادیب، متولّد اصفهان، فرزند ارشد سیدپدرالدین عاملی، پدر او از عالمان برجستة اصفهان و مادرش جان جان خاتون دختر شیخ‌جعفر کاشف‌الغطاء مجتهد و مرجع بزرگ شیعه بود. وی از جملة نوابغ شمرده شده و طبق روایتهای متعدد در سن 12 سالگی کتاب البلاغ‌المبین فی احکام‌الصبیّان والبالغین را نوشته است. وقتی سیدمحمدباقر شفتی این کتاب را دید، به اجتهاد نویسندة آن گواهی داد و از آن پس محمدعلی به نآقامجتهد» معروف گردید و شفتی دختر خود را به همسری وی درآورد.
آقامجتهد چندبار ازدواج کرد. وی در 18 ذیحجة 1274ق/31 ژوئیة 1858م در سن 35 سالکی به علت مسمومیت در اصفهان درگذشت و جنازه‌اش پس از حمل به عراق، در نجف در یکی از ارامگاههای صحن علی‌ابن ابیطالب(ع) در کنار پدرش به خاک سپرده شد. او را 4 پسر به نامهای بهاءالدین (عالم و ادیب و شاعر)، سیدمحمدجواد (مجتهد و امام جماعت و مدرّس)، سیدصدرالدین (عالم و ادیب) و سیدابوالقاسم (امام جماعت و فقیه) و 3 دختر بود.
فعالیّتهای علمی: آقامجتهد پس از درگذشت پدر، به جای وی نشست و به تدریس پرداخت و شمار بسیاری از مجتهدان بزرگ و محققان برجستة فقه و اصول را تربیت کرد. او علاوه بر تبحّر در فقه و اصول، به عرفان و تصوف نیز دلبستگی داشت و اهل وجد بود و به زبانهای فارسی و عربی شعر می‌سرود. تألیفات او به نظم و نثر بجز البلاغ‌المبین، عبارت است از: 1. احیاءالتّقوی، شرح بخشی از الدروس‌الشرعیه در فقه امامیّه، تألیف شهید اول ابوعبدالله محمدبن مکی (734-786ق/1334-1384م)؛ 2. العلائم فی شرح‌المراسم، شرح بخشی از المراسمظالعلوّیه والاحکام‌النبویّه، تألیف حمزه‌بن عبدالعزیز دیلمی معروف به نسلّار» (د 463ق/1071م)؛ 3. منظومه‌ای در وقف؛ 4. منظومه‌ای ناتمام در میراث؛ 5. الفیّه‌ای ناتمام در نحو؛ 6. فرائدالفوائد در اصول فقه؛ 7. نفائس‌الفرائد که مختصر فرائدالفوائد است؛ 8. دیوان شعر فارسی فارسی با تخلص «عارف».

مآخذ: آقابزرگ، الذریعه، 3/141؛ امین، محسن، اعیان‌الشیعه، بیروت، دارالتعارف، 1403ق، 2/6؛ امینی، عبدالحسین، شهداءالفضیله، قم، دارالشّهاب، صص 319-320؛ حرزالدّین، محمد، معارف‌الرجال، قم، 1405ق، 1/115؛ کحاله، عمررضا، معجم‌المؤلفین، بیروت، داراحیاءالتراث‌العربی، 11/51؛ مدرس، محمدعلی، ریحانه‌الادب، تبریز 1346ش، 1/57؛ معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم‌الآثار، اصفهان، ادارة کل فرهنگ و هنر، 1352ش، 4/1095-1097؛ مهدوی، مصلح‌الدین، تذکره‌القبور، اصفهان، 1348ش، ص 15.
کاظم موسوی بجنوردی

 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 1  صفحه : 297
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست