آسْمانِ هَشْتُم، یکی از مثنویهای پنجگانة میرمحمدامین شهرستانی، متخلّص به
روحالامین و امین، و مشهور به میرجمله (981-1047ق/1573-1637م). این مثنوی به
نامهای فلکِالبروج، بهرامنامه و هفت گنبد بهرام نی خوانده شده و در بعضی از
فهرستها به این اسامی از آن یاد شده است.
روحالامین این مثنوی را در 1021ق/1612م به تقلید از هفت پیکر نظامی و در اصل به
نام سلطانمحمدقلی قطبشاه (989-1020ق/1581-1611م) سرود، ولی چون محمّدقلی قطبشاه
پیش از اتمام این منظومه درگذشت، شاعر آن را به جانشین او سلطانمحمد قطبشاه تقدیم
داشت (ریو، 2/676).
این منظومه همانند هفت پیکر نظامی داستان بهرام گور ساسانی است و 530‘3 بیت دارد.
سراینده بارها در ضمن آن از نام خود یاد کرده است. آسمان هشتم با این بیت آغاز
میگردد:
ای روانآفرین دل آرای وی خرد را به خوسیش راهنمای
در بعضی نسخهها (مانند نسخة کتابخانة آستان قدس رضوی) آغاز آن چنین است:
شد چو این کاخ سربلند تمام کردمش آسمان هشتم نام
شاعر بر هریک از مثنویهای خود، ازجمله آسمان هشتم، مقدمهای به نثر نوشته است. این
مثنوی چاپ نشده و نسخههای خطّی آن در کتابخانههای آستان قدس، شورای ملی سابق،
دانشگاه تهران، موزة بریتانیا، کتابخانة دانشسرای عالی تهران و کتابخانة شخصی
سلطانالقرائی در تبریز موجود است.
Ethe, H., Catalogue of Persian Manuscripts in India Office, Oxford, 1963, vol,
I,P. 842, vol. II, P. 300; Rieu, Charles, Catalogue of the Persian Manuscripts
in the British Museum, Oxford, 1966.
سیدعلی آلداود