responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 1  صفحه : 209
آسمان هشتم
جلد: 1
     
شماره مقاله:209



آسْمانِ هَشْتُم، یکی از مثنویهای پنجگانة میرمحمدامین شهرستانی، متخلّص به روح‌الامین و امین، و مشهور به میرجمله (981-1047ق/1573-1637م). این مثنوی به نامهای فلکِ‌البروج، بهرام‌نامه و هفت گنبد بهرام نی خوانده شده و در بعضی از فهرستها به این اسامی از آن یاد شده است.
روح‌الامین این مثنوی را در 1021ق/1612م به تقلید از هفت پیکر نظامی و در اصل به نام سلطان‌محمدقلی قطب‌شاه (989-1020ق/1581-1611م) سرود، ولی چون محمّدقلی قطب‌شاه پیش از اتمام این منظومه درگذشت، شاعر آن را به جانشین او سلطان‌محمد قطب‌شاه تقدیم داشت (ریو، 2/676).
این منظومه همانند هفت پیکر نظامی داستان بهرام گور ساسانی است و 530‘3 بیت دارد. سراینده بارها در ضمن آن از نام خود یاد کرده است. آسمان هشتم با این بیت آغاز می‌گردد:
ای روان‌آفرین دل آرای وی خرد را به خوسیش راهنمای
در بعضی نسخه‌ها (مانند نسخة کتابخانة آستان قدس رضوی) آغاز آن چنین است:
شد چو این کاخ سربلند تمام کردمش آسمان هشتم نام
شاعر بر هریک از مثنویهای خود، ازجمله آسمان هشتم، مقدمه‌ای به نثر نوشته است. این مثنوی چاپ نشده و نسخه‌های خطّی آن در کتابخانه‌های آستان قدس، شورای ملی سابق، دانشگاه تهران، موزة بریتانیا، کتابخانة دانشسرای عالی تهران و کتابخانة شخصی سلطان‌القرائی در تبریز موجود است.

مآخذ: آستان قدس، فهرست، 7/187-188؛ آقابزرگ، الذریعه، 7/260‘19/106-107؛ دانش‌پژوه، محمّدتقی، «کتابخانة میرزاعبدالعظیم‌خان قریب گرکانی»، نشریة فهرست خطی، 3/235-236؛ کتابخانة مرکزی، فهرست خطی، 13/3120-3121؛ منزوی، احمد، فهرست خطی فارسی، 4/2618-2619؛ همو، فهرست خطی فارسی پاکستان، 7/781-782؛ نیز:

Ethe, H., Catalogue of Persian Manuscripts in India Office, Oxford, 1963, vol, I,P. 842, vol. II, P. 300; Rieu, Charles, Catalogue of the Persian Manuscripts in the British Museum, Oxford, 1966.
سیدعلی آل‌داود

 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 1  صفحه : 209
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست