آسْتارا، شهرستانی در غرب دریای خزر و در شمالیترین نقطة استان گیلان که مرکز
آن آستارا است. آستارا به موجب قانون تقسیمات کشوری سال 1316ش بخش شهرستان اردبیل
بود، در مهر 1337ش تابع آذربایجان شرقی شد و از خرداد 1339ش جزو استان گیلان گردید.
جمعیت آن براساس سرشماری 1355ش، 35945 نفر بوده و زبق برآورد 1363ش به 43864 نفر
رسیده است.
آستارا از غرب به دریای خزر، از شمال به ارّان، از شرق به شهرستان اردبیل و از جنوب
به منطقۀ طالشنشین گرگان رود محدود است. این شهرستان فقط یک دهستان مرکزی دارد و
بیشتر آبادیهای بزرگ و کوچک آن در کنار شاخههای سمت راست رودخانة آستارا جای
دارند. این بخش به نوشتة فرهنگ آبادیهای کشور (براساس سرشماری 1355ش، 8/4) دارای 58
آبادی و 21795 تن جمعیت است، اما فرهنگ اجتماعی جهادسازندگی (1363ش) تعداد آبادیهای
آن را 80 آورده و نام آنها را نیز یاد کرده است. زبان اصلی اهالی ترکی و احیاناً
طالشی است. مساحت این شهرستان 334 کمـ 2 تراکم نسبی جمعیت آن 6/107 (سرشماری 1355ش)
و براساس برآورد 1363ش، 3/131 است. این شهرستان شامل دشت و کوهستان است که دشت و
دوسوم دامنة کوهستانی جنگلی و یکسوم بالای آن خاسکوه یا کوه بیدرخت است. هوای
دشت در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان ملایم، و هوای کوهستان در تابستان و زمستان
سرد است. محصولات آن غلّات، حبوبات، برنج و فرآوردههای دامی است. در شهرستان 3
درمانگاه، 71 دبستان، 12 مدرسة راهنمایی، 2 دبیرستان و یک مدرسة حرفهای و فنی است.
از اماکن تاریخی آستارا میتوان اینها را نام برد: 1. بقعة شیختاجالدّین محمود
خیوی در لمیر محلة آستارا که بر روی سنگ قبر آن تاریخ 732ق حک شده است؛ 2. قلعة
شیندان که تاریخ بنای آن احتمالاً مربوط به قبل از اسلام است؛ 3. قبرستان قدیمی و
نهبین، بالای دهکدة حیران بر سر راه فرعی نمین؛ 4. قبرستان قدیمی دهکدة گنجکشی از
آبادیهای نزدیک حیران؛ 5. بقعة پیر قطبالدین نزدیک دهکدة باغچهسرا؛ 6. بقعة
سیّدابراهیم و سیّدقاسم پسران امامموسیکاظم(ع) در دهکدة کان رود.