دانشنامه کلام اسلامی - جمعی از محققین

نام کتاب : دانشنامه کلام اسلامی نویسنده : جمعی از محققین جلد : 1 صفحه : 38

اسحاق (عليه السلام)

پيامبر الهى ، فرزند ابراهيم خليل از پيامبران اولوا العزم ومورد احترام همه اديان توحيدى و آسمانى بوده است ( ك مدخل ابراهيم).

مادر اسحاق ساره ، همسر ابراهيم ، دختر هاران بن ناحور عموزاده ابراهيم خليل است (مجمع البيان ، ج5 ، ص307 ;عمدة القارى ، ج12 ، ص30). برخى گفته اند ساره دختر حاكم حران بوده كه ابراهيم او را به عقد خويش درآورد ، تا آيين آن مردم را تغيير دهد (تاريخ طبرى ، ج1 ، ص171).

بشارت به ولادت اسحاق به وسيله فرشتگان الهى كه براى عذاب قوم لوط آمده بودند ، به ساره و ابراهيم داده مى شود (هود11:69ـ 73) و در پى آن اسحاق دومين فرزند ابراهيم به بركت دعاى آن حضرت پس از اسماعيل به دنيا مى آيد (ابراهيم:39) در آن وقت حضرت ابراهيم صد و بيست سال و ساره نود سال از عمر شريف شان گذشته بود (مروج الذهب ، ج1 ، ص51).

اسحاق پس از رحلت ابراهيم و بنا به وصيت او با رِفقه دختر بتوئيل بن ناحور در چهل سالگى ازدواج مى كند (تاريخ مختصر الدول ، ص23 ; يعقوبى ، ج1 ، ص21) و در شصت سالگى از او صاحب دو فرزند همزاد بنام هاى عيص و يعقوب مى گردد (علل الشرايع ، ج1 ، ص43) حضرت اسحاق در سن 185سالگى (يعقوبى ، ج 1 ، ص21) و بنا به قولى 160سالگى (الكامل ، ج1 ، ص127) از دنيا مى رود و در حبرون در نزديكى قبر حضرت ابرهيم (عليه السلام) و ساره به خاك سپرده مى شود (الغدير ، ج7 ، ص190).

نام اسحاق در قرآن در كنار پيامبران بزرگ الهى مانند نوح ، ابراهيم ، يعقوب ، موسى ، عيسى ، ايوب ، هارون ، سليمان و داود آمده (بقره:136 ; آل عمران:84 ; نساء:163) كه در مجموع به هفده مورد مى رسد. و از او به عنوان عطيه الهى ، نبى صالح و يگانه پرستى كه داراى ملت حنيف بوده نام برده شده است (انبياء:72 ; صافات:112 ; بقره:132 ـ 135).

حضرت اسحاق از جمله پيامبرانى است كه رسالت او در راستاى دعوت توحيدى ابراهيم در برابر شرك و بت پرستى بوده (بقره:133) و نبوت او پس از نبوت حضرت اسماعيل فرزند ديگر ابراهيم (عليه السلام) مى باشد (قرطبى ،ج6 ،ص16 ; الدر المنثور ، ج2 ،ج247) و محدوده رسالت و دعوت ايشان سرزمين مقدس بوده كه عبارت است از دمشق ، فلسطين و بخشى از اردن (اختصاص ، ص265 ; تفسير كبير ، ج11 ، ص 156).

در قرآن و ديگر منابع اسلامى از معجزه ها و شريعت اسحاق سخنى به ميان نيامده و نيز به جزئيات مراحل زندگى وى اشاره نگرديده است.

منابع

(1) الاختصاص ، مفيد ، عبد اللّه محمد بن نعمان (413) مكتبة الصدوق ، تهران ، 1379 ؛
(2) تاريخ طبرى ، طبرى ، ابن جرر (310) ، مؤسسه اعلمى للمطبوعات ، چهارم ،بيروت ، 1403 ؛
(3) تاريخ مختصر الدول ، ابن العبرى ، ابوالفرج (675) ، دار الرائد اللبناني ، لبنان ؛
(4) تاريخ يعقوبى ، يعقوبى ، محمد بن ابويعقوب (284) دارصادر ،بيروت ، بى تا ؛
(5) تفسير كبير ، فخر رازى ، محمد بن عمر بن حسن (606) ، دار الكتب العلمية ، بى تا ؛
(6) جامع الاحكام القرآن ، قرطبى ، ابوعبداللّه محمد (671) ، داراحياء التراث العربى ، بيروت ؛
(7) الدر المنثور ، سيوطى ، جلال الدين (911) ، دارالمعرفة للطباعة والنشر ،بيروت ، بى تا ؛
(8) علل شرائع ، صدوق (381) ، منشورات المكتبة العربى ، نجف ، بى تا ؛
(9) عمدة القارى فى شرح صحيح بخارى ، العينى ، محمود بن احمد (800) ، داراحياء التراث العربى ، بيروت ، 1403 ؛
(10) الغدير ، امينى ، عبدالحسين (1392ق) دارالكتب العربى ،بيروت ، 1387 ؛
(11) الكامل فى التاريخ ، ابن اثير ، عزالدين ابوالحسن (630) ، دارصادر ،بيروت ، 1386 ؛
(12) مجمع البيان ، طبرسى ، امين الإسلام (548) ، مؤسسه اعلمى للمطبوعات ، بيروت ، لبنان ؛
(13) مروج الذهب ، مسعودى ، على بن حسين (346) ، تحقيق شارل پلا ، الجامعة الاسلامية ،بيروت.؛

رحمت اللّه ضيايى أُرزگانى

نام کتاب : دانشنامه کلام اسلامی نویسنده : جمعی از محققین جلد : 1 صفحه : 38

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست